پدال ساستین چیست؟

در این مقاله، نگاهی به کاربرد و قابلیت‌های پدال ساستین برای پیانو خواهیم داشت. با تنزو موزیک همراه باشید.

در پیانوهای آکوستیک، در بخش پایین پیانو و در زیر پای نوازنده، سه پدال قرار گرفته است که با استفاده از آن‌ها می‌توان افکت‌های مختلفی را به صدای خروجی پیانو اضافه کرد. این پدال‌ها که با نام‌های Sustain , Sostenuto و Soft شناخته می‌شوند، هرکدام عملکرد منحصر به خود را داشته و کاراکتر صدای پیانو را بر اساس نوع عملکرد خود تغییر می‌دهند. در این مقاله قصد داریم به بررسی پدال ساستین پرداخته و اثر آن بر صدای پیانو را بررسی کنیم؛ برای دریافت اطلاعات بیشتر با تنزو موزیک همراه باشید. 

پدال ساستین چیست و چه کاربردی دارد؟

در ساختار پیانوی آکوستیک، زمانی که انگشت نوازنده از روی یک کلید برداشته می‌شود، قطعه‌ای به نام Damper به صورت آنی لرزش سیم مورد نظر کلید را متوقف می‌کند و همین موضوع، باعث افزایش دقت نت تولیدی آن کلید می‌شود. به طور کلی، با فشردن پدال Sustain، قطعه Damper از مدار صدا خارج شده و به سیم مورد نظر، اجازه لرزش را می‌دهد. در این حالت، نت کلید مورد نظر با صدایی کمتر تا زمان وارد شده به محدوده Decay، از خودش صدا تولید می‌کند. با استفاده از این تکنیک، عمق و اتمسفر بیشتری به نت مورد نظر اضافه می‌شود که برای ساخت بسیاری از قطعات موسیقی و ساخت اتمسفر برای آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. به همین دلیل است که پدال ساستین در کتاب های قدیمی تئوری موسیقی با نام پدال Damper شناخته می‌شود. 

نحوه استفاده درست از پدال ساستین 

دقت داشته باشید که استفاده از پدال ساستین، بر اساس نوع قطعه موسیقی متفاوت است و هر قطعه موسیقی با توجه به شرایط دیگر سازها در مقایسه با پیانو، نیاز به مقادیر مختلفی از ساستین دارد. همچنین ممکن است یک قطعه موسیقی نیاز به نت‌های بسیار شارپ و شفاف پیانو داشته باشد و در این حالت، اصلا از پدال ساستین استفاده نمی‌شود. 

همچنین یکی از رایج‌ترین اشتباه‌ها در نواختن پیانو، استفاده زیاد از پدال ساستین در قطعه موسیقی است. در این حالت، شما برای افزایش اتمسفر و حجم صدا، در حال قربانی کردن صدای نت‌های بعدی بوده و عملا صدای قطعه موسیقی خود را به صورت عمدی مبهم و غیر قابل شنیدن می‌کنید. 

برای استفاده درست از پدال ساستین، یک قانون خیلی ساده وجود دارد. در صورتی که ملودی قطعه موسیقی شما توسط نت‌های فشرده و کوتاه ساخته شده است، بهتر است استفاده از پدال ساستین را کم کرده و یا از تکنیک Delayed/ Legato استفاده کنید.

تکنیک Delayed/Legato چیست؟

این تکنیک به حالتی گفته می‌شود که نوازنده پس از نواختن یک نت، پدال ساستین را فشرده، آن را رها کرده و پیش از نواختن نت بعدی، دوباره آن را فشار دهد. این تکنیک باعث می‌شود که نت‌ صدای فعلی، بدون ایجاد صدایی بم و نامفهوم، به صورت شفاف به نت بعدی منتقل شده و در هنگام شنیدن صدای موسیقی، باعث ایجاد اعوجاج فرکانسی نشود.

تکنیک Half Pedaling چیست؟

این تکنیک کمی از تکنیک قبلی پیشرفته تر بوده و نمونه آن در آثار موتزارت و بتهوون دیده می‌شود. در این حالت، بعد از نواختن هر نت، نوازنده پدال ساستین را تا نیمه راه فشار داده و آن را رها می‌کند تا دمپرها به آرامی و با انرژی بسیار کمی به سیم برخورد کنند. در این حالت، نت صدا اندکی غنی‌تر و پرحجم تر شده، بدون این که نت صدا را کاملا بلوری و نامفهوم کند. 

دلیل سخت‌تر بودن این تکنیک نیز عادت کردن به قلق پیانوست. نوازنده باید با تمرین و ممارست، نقطه Half Pedaling پیانوی خود را پیدا کرده و از آن استفاده کند.

پدال Sostenuto چیست و چه کاربردی دارد؟

این پدال که معمولا در پیانوها در وسط پدال بورد قرار می‌گیرد، عملکردی مشابه با پدال ساستین دارد و تنها یک تفاوت اساسی در بین آن‌ها، نحوه عملکرد این پدال را تغییر می‌دهد. در Sostenuto، افکت ساستین تنها روی نت در حال پخش اعمال می‌شود و هر نتی که بعد از فشردن پدال نواخته می‌شود، تحت تاثیر این پدال قرار نمی‌گیرد. این افکت باعث شده که بتوان کنترل بهتری روی ساستین نت‌ها داشت و از بلوری شدن صدای نت در حال پخش جلوگیری کرد.

معمولا این پدال را در پیانوهای مدرن‌تر یافت می‌شود و پیانوهای کلاسیک و ساخته شده در اوایل قرن بیستم میلادی، فاقد این پدال هستند و برای ایجاد این افکت، باید از تکنیک‌های نوازندگی با پدال ساستین استفاده کرد. 

پدال Soft چیست و چه کاربردی دارد ؟

این پدال که با نام una corda pedal نیز شناخته می‌شود، معمولا در سمت چپ پدال بورد پیانو قرار گرفته و عملکرد آن، با دیگر پدال‌های پیانو متفاوت است. در ساختار کلی پیانو، سیم‌های نت معمولا در گروه‌های سه تایی چیده شده اند و این سه سیم، روی یک نت خاص تنظیم شده‌اند. در هنگام نواختن، چکش پیانو بر روی هر سه سیم فرود آمده و عملا نت صدای تولید شده، از ترکیب صدای این سه سیم تولید می‌شود. با فشردن پدال Soft، چکش روی دو سیم فرود آمده و سومین سیم دست نخورده باقی می‌ماند. در پیانوهای قدیمی و کلاسیک، با فشردن این پدال، چکش تنها روی یک سیم فرود می‌آید و نتیجه کار، ایجاد نت صدای نرم و Mute است که شفافیت و کوبندگی کمتری نسبت به نواختن پیانو در حالت عادی دارد. 

پدال ساستین دیجیتال چیست ؟

در صورتی که از پیانوی دیجیتال یا پیانوی فاقد پدال استفاده می‌کنید، برای اضافه کردن افکت ساستین به صدای خروجی آن، نیازمند یک پدال ساستین دیجیتال هستید. این پدال یک سیگنال دیجیتال را به میدی کنترلر ارسال کرده و حالت Sustain Off/ Sustain On را به صدای خروجی منتقل می‌کند. در این حالت، حتی در زمانی که کلید نتی را فشار نمی‌دهید، ساستین نت قطع نمی‌شود و صدای خروجی پیانو هیچوقت به مرحله Decay نمی‌رسد. در این حالت، صدای ساستین زمانی قطع می‌شود که نوازنده به پدال فرمان قطع ساستین را بدهد.

همچنین با استفاده از پدال‌های پیشرفته و سینتی‌سایزری که به پیانوی دیجیتال متصل کرد‌ه‌اید، می‌توانید نوع رفتار افکت ساستین را تغییر داده و میزان Attack یا Decay و حتی زمان ساستین صدا را نیز مشخص کنید. 

سوالات متداول پیرامون پدال ساستین پیانو 

• همه انواع پیانو پدال دارند؟

• • معمولا تمامی پیانوهای تولید شده کلاسیک دارای حداقل دو پدال ساستین و Soft هستند. پیانوهای دیجیتال نیز بسته به مدل، می‌توانند تعداد زیادی پدال را به همراه خود داشته باشند، اما معمولا پدال ساستین جزئی جدایی ناپذیر از پیانوی دیجیتال است. 

• کاربرد اصلی پدال ساستین چیست؟

• • به طور کلی، کاربرد اصلی پدال ساستین، ایجاد طنین در صدای خروجی پیانوست. این که یک نت را به اصطلاح کش داده و با نت بعدی مخلوط کنیم. با اضافه کردن ساستین، می تواند بازه صوتی پیانو را افزایش داده و دست نوازنده برای ایجاد قطعات موسیقی خلاقانه را باز گذاشت.

• آیا می‌توان پدال ساستین را به صورت مداوم نگه داشت؟

• • بله، اما نتیجه کار صدایی پر اعوجاج و درهم  ریخته خواهد بود که چندان باب میل نوازندگان نیست. البته شما در استفاده از پدال و افکت‌های صدا کاملا مختارید و هیچ محدودیتی در این زمینه وجود ندارد.

• من نمی‌توانم به درستی از پدال ساستین استفاده کنم و سرعت نواختن من را کاهش می‌دهد. چه توصیه‌ای درباره این موضوع دارید؟

• • دقت داشته باشید که پدال ساستین و استفاده از آن، یک درجه سختی جدیدی را به نواختن پیانو اضافه می‌کند. به همین خاطر، بهتر است در ابتدا مهارت خود در نواختن پیانو را تکمیل کرده و دستان خود را به نواختن پیانو عادت دهید. پس از گذر از این مرحله، می‌توانید به تمرین استفاده از ساستین پرداخته و سعی در هماهنگ کردن دست‌ها و پاهای خود داشته باشید. 
• برای یادگیری بهتر Half Pedaling توصیه ای دارید؟
• این موضوع نیز یکی از مواردی است که به صورت خودکار به Muscle Memory تبدیل شده و بعد از مدتی، دیگر استفاده از آن را متوجه نخواهید شد. بهترین نمونه برای توضیح دادن این فرآیند، یادگیری نیم کلاچ در ماشین دنده‌ای است. کاری که در ابتدای رانندگی برای بسیاری از افراد سخت بوده و بعد از مدتی تبدیل به یک عادت می‌شود. در حقیقت اگر رانندگی با ماشین دنده‌‌ای و نیم کلاچ درست آن را یاد گرفته‌اید، معمولا به سرعت به تکنیک Half Pedaling مسلط خواهید شد!