در مقاله امروز قصد داریم به بررسی قطعه دیاپازون پرداخته و کاربردهای آن را با هم بررسی کنیم. با تنزو موزیک همراه باشید.
دیاپازون چیست
دیاپازون قطعه‌ای فلزی دو سر با انتهای آزاد است که در صورت دریافت انرژی از محیط و به واسطه پدیده تشدید، می‌تواند در یک فرکانس خاص شروع به لرزش کرده و فرکانس دقیقی را تولید کند. این نوع از دیاپازون‌ها که به نام دیاپازون فلزی شناخته می‌شوند، در علم فیزیک و موسیقی کاربردهای بسیاری داشته و از آن‌ها به عنوان معیاری برای سنجش و اندازه گیری بسامد استفاده می‌شود.
انواع دیاپازون
دیاپازون‌ها در انواع مختلفی به تولید می رسند که در ادامه به مهمترین نمونه‌های آن اشاره‌ای خواهیم داشت.
دیاپازون فلزی
این نوع از دیاپازون که قدیمی‌ترین و متداول‌ترین نوع دیاپازون در علم فیزیک است، از یک میله منحنی U شکل با پایه ثابت ساخته شده است که با وارد کردن ضربه به یکی از وجه‌های آن، لرزش آن شروع می‌شود. معمولا تنظیم کردن این مدل از دیاپازون کار سختی بوده و کاربردهای اصلی آن برای آموزش علم فیزیک و فیزیک صوت است.
دیاپازون بادی
این مدل از دیاپازون، در دو مدل تک نت و چند نت تولید می شود و نحوه عملکرد آن شبیه به هارمونیکاست. در این مدل از دیاپازون، نوازنده برای به دست آوردن نت صدای مورد نظر خود باید در دیاپازون دمیده و صدای خروجی آن را با عنوان مرجع در نظر بگیرند.
دیاپازون الکترونیکی
همانند تمام اجزای کلاسیک و سنتی مرتبط با موسیقی، نسخه الکترونیکی دیاپازون نیز در سطح بازار موجود است که دقت آن بسیار بالا بوده و اتمام ارتعاش یا پایان دمیدن در دیاپازون، فعالیت آن را مختل نمی‌کند. در حقیقت این مدل از دیاپازون، تنها مدل کاربردی برای نوازندگان بوده و استفاده از آن به افراد حرفه‌ای توصیه می شود.
آموزش کار با دیاپازون
حال که به سوال «دیاپازون در موسیقی چیست» پاسخ دادیم، بگذارید نحوه عملکرد و کار با این دستگاه را نیز مورد بررسی قرار دهیم.
روش کوک کردن دیاپازون
در دیاپازون‌های بادی و الکترونیک، تمام روند کوک کردن دستگاه توسط پیچ‌کنترل‌های تعبیه شده روی بدنه آن‌ها انجام می‌شود و پیچیدگی چندان خاصی برای تنظیم دیاپازون وجود ندارد. دیاپازون فلزی، اگر به قابلیت تغییر نت مجهز شده باشد، معمولا دارای دو پیچ در دو سر U بوده که با پیچاندن این دو پیچ، نقطه کانونی دیاپازون تغییر کرده و فرکانسی که روی آن بسامد می‌کند نیز تغییر می‌کند.
معمولا در داخل جعبه دیاپازون‌های فلزی، یک چارت مرجع برای شناسایی نت‌ها و نحوه قرارگیری پیچ برای دستیابی به نت مورد نظر، تعبیه شده است.
اهمیت استفاده از دیاپازون
یکی دیگر از بخش‌های سوال «دیاپازون در موسیقی چیست» به کاربرد و عملکرد آن در موسیقی باز می‌گردد. معمولا در صنعت موسیقی از دیاپازون برای ایجاد هم‌صدایی و تشخیص آن استفاده می‌شود. هم‌صدایی (Unison) در این روش، با متد Battement یا زنندگی تشخیص داده می‌شود و روش کار آن به این سبک است که نوازنده یک دیاپازون را روی فرکانس مورد نظر خود تنظیم کرده و ارتعاش آن را آغاز می‌کند. حال با نواختن همزمان ساز روی نت مورد نظر، در صورتی که فرکانس‌های دیاپازون و ساز یک‌دیگر را قطع نکنند و صدایی زننده و خارج از نت شنیده نشود، هم‌صدایی رخ داده است. اگر در این حالت صدایی خارج از نت شنیده شده یا فرکانسی زننده به گوش برسد، این موضوع به این معنی است که کوک ساز با کوک دیاپازون متفاوت است.
تفاوت Tuning Fork با دیاپازون در چیست؟
بین tuning fork و دیاپازون در موسیقی ، تفاوت خاصی وجود ندارد و این اسم، توسط فرانسوی‌ها برای این قطعه انتخاب شده است. دقت داشته باشید که از دیاپازون برای کوک کردن سازهای بسیاری استفاده می‌شود و کاربرد آن تنها برای کوک کردن یک ساز نیست. به همین خاطر، فرانسوی ها به طور کلی به این قطعه چنگال کوک کردن می‌گویند.
