گیتار، به عنوان پرطرفدارترین ساز زهی در دنیا، در دو نوع اصلی و پرکاربرد عرضه می‌شود: گیتار آکوستیک و گیتار کلاسیک. برای هر هنرجو یا نوازنده‌ای که قصد خرید دارد، مقایسه گیتار آکوستیک و کلاسیک یک مرحله تعیین‌کننده است؛ زیرا انتخاب ساز، مستقیما روی سبک موسیقی، راحتی یادگیری و صدای نهایی تاثیر می‌گذارد. اگرچه این دو گیتار در نگاه اول شبیه به هم هستند، اما تفاوت‌های عمیق آن‌ها در ساختار، مواد اولیه و نوع سیم‌ها، آن‌ها را برای اهداف موسیقیایی متفاوتی مناسب می‌سازد. در این مقاله، به صورت کامل و کاربردی، تفاوت‌های کلیدی این دو ساز را بر اساس ساختار، صدا، راحتی نوازندگی و کاربردها بررسی می‌کنیم تا انتخابی آگاهانه داشته باشید.
مقدمه: تفاوت‌های اساسی در طراحی و صدا
تفاوت‌های اساسی میان گیتار آکوستیک و کلاسیک ریشه در نحوه ساخت آن‌ها برای تحمل انواع مختلف سیم دارد. گیتار کلاسیک (یا گیتار اسپانیایی) به طور سنتی برای سیم‌های نایلونی طراحی شده است و صدایی گرم، ملایم و نرم تولید می‌کند که برای اجرای موسیقی کلاسیک و فلامنکو ایده‌آل است. در مقابل، گیتار آکوستیک برای استفاده از سیم‌های فلزی (استیل) تقویت شده است و صدایی بلند، درخشان و پرحجم دارد که آن را به ساز اصلی سبک‌های پاپ، راک، کانتری و بلوز تبدیل می‌کند. این تفاوت در جنس سیم، نقطه شروع تمام تغییرات ساختاری و صوتی است که در ادامه به تفصیل بررسی خواهند شد.
ساختار فیزیکی: جنس بدنه، نوع سیم و دسته
ساختار فیزیکی هر گیتار به طور مستقیم بر قابلیت نوازندگی و صدای آن تاثیر می‌گذارد و در مقایسه گیتار آکوستیک و کلاسیک، این بخش حیاتی‌ترین است. تفاوت در این موارد باعث می‌شود هر ساز حس و حال متفاوتی هنگام نواختن داشته باشد.
نوع سیم
- سیم‌های گیتار کلاسیک: این ساز از سه سیم تریبل (زیر) نایلونی خالص و سه سیم باس (بم) که دارای مغزی نایلونی یا ابریشمی با روکش فلزی هستند، استفاده می‌کند. کشش این سیم‌ها نسبتا پایین است و این امر نواختن آن‌ها را برای انگشتان مبتدیان بسیار آسان‌تر می‌سازد. صدای تولیدی نرم، ماندگار و متمرکز بر نت‌های میانی و پایین است.
- سیم‌های گیتار آکوستیک: این گیتار از شش سیم تماما فلزی (استیل) ساخته شده که کششی بسیار بالاتر ایجاد می‌کنند (گاهی تا دو برابر کشش سیم نایلونی). این فشار بالا نیاز به تقویت ساختار داخلی گیتار دارد، اما در عوض، صدای بلند، نافذ و پرفرکانسی تولید می‌کند که برای استرامینگ و ریتم‌نوازی در یک بند موسیقی کاملا مناسب است.
دسته (Neck) و عرض فرت‌بورد
- دسته گیتار کلاسیک: دستهای پهن‌تر و اغلب تخت دارد (عرض Nut حدود ۵۰ تا ۵۲ میلی‌متر). این پهنا فضای بیشتری را بین سیم‌ها ایجاد می‌کند که برای تکنیک‌های پیچیده انگشت‌گذاری، تفکیک نت‌ها و آرپژهای سریع در موسیقی کلاسیک ضروری است. این دسته‌ها معمولا به طور کامل به بدنه چسبانده می‌شوند و اتصال آن‌ها با بدنه در فرت دوازدهم است.
- دسته گیتار آکوستیک: دستهای باریک‌تر و گردتر دارد (عرض Nut معمولا ۴۲ تا ۴۳ میلی‌متر). این طراحی ارگونومیک، گرفتن آکوردهای پیچیده‌تر، به ویژه آکوردهای باره‌ای (Barre Chords) را آسان‌تر می‌کند. اتصال دسته به بدنه معمولا در فرت چهاردهم صورت می‌گیرد تا دسترسی به فرت‌های بالایی برای سولو نوازی فراهم باشد.
بدنه و بریج
گیتار آکوستیک غالبا در فرم‌های بزرگ‌تری مانند «Dreadnought» ساخته می‌شود تا حجم صدای سیم‌های فلزی را به حداکثر برساند، و دارای یک بریج تقویت شده با پین‌های نگهدارنده سیم است. گیتار کلاسیک بدنه ظریف‌تر و ساختار داخلی سبک‌تری (Fan Bracing) دارد تا لرزش صفحه رویی را برای صدای گرم سیم نایلون تسهیل کند؛ سیم‌ها مستقیما دور بریج گره خورده و ثابت می‌شوند.
بیشتر بخوانید : راهنمای خرید گیتار کلاسیک
صدا و تن: آکوستیک برای پاپ/راک، کلاسیک برای کلاسیک/فلامنکو
تفاوت صوتی، مهم‌ترین عامل انتخاب است. صدای هر گیتار به طور مشخص با سبک‌هایی که در آن به کار می‌رود، گره خورده است.
طنین گیتار کلاسیک
همانطور که انتظار می‌رود، صدای این گیتار برای اجرای موسیقی کلاسیک، فلامنکو، موسیقی فولک و بوسانوا مناسب‌ترین است. طنین نرم، گرم و آرام آن، حس و حال لطیف و نوستالژیکی را منتقل می‌کند. این ساز، به ویژه برای نوازندگی تکنیکال با انگشت (Fingerstyle) که در آن بر روی تفکیک و وضوح نت‌های تکی تاکید می‌شود، عالی عمل می‌کند. حجم صدای کلاسیک نسبت به آکوستیک کمتر است، که آن را برای اجراهای خصوصی یا استودیوهای کوچک ایده‌آل می‌سازد.
طنین گیتار آکوستیک
صدای بلند، درخشان و کوبنده گیتار آکوستیک، آن را به ستون اصلی سبک‌های پاپ، راک، کانتری، بلوز و فولک-راک تبدیل کرده است. این ساز به خوبی در میان صدای دیگر سازها شنیده می‌شود و انرژی و ریتم یک آهنگ را با قدرت منتقل می‌کند. سیم‌های فلزی فرکانس‌های بالا (تریبل) را تقویت کرده و صدایی غنی‌تر و پرحجم‌تر برای استرامینگ (ریتم‌نوازی با پیک) فراهم می‌آورند که برای اجرای آهنگ‌های عامه‌پسند و همراهی با وکال، بسیار کاربردی است.
راحتی نوازندگی: برای دستهای مبتدی یا حرفه‌ای
انتخاب بر اساس راحتی نوازندگی، به ویژه برای هنرجویان تازه‌کار، عامل تعیین‌کننده‌ای برای ادامه مسیر یادگیری است.
راحتی برای مبتدیان
- کلاسیک: به دلیل سیم‌های نایلونی با کشش پایین، برای دست‌ها و نوک انگشتان مبتدی، بسیار راحت‌تر است. تحمل درد اولیه انگشتان در این ساز کمتر است، اگرچه دسته پهن آن می‌تواند گرفتن آکوردهای کامل را در ابتدا برای دستهای کوچک کمی چالش‌برانگیز کند.
- آکوستیک: سیم‌های فلزی سخت‌تر هستند و در ابتدای یادگیری، باعث درد و پینه بستن سریع نوک انگشتان می‌شوند. با این حال، اگر هدف نهایی شما نواختن سبک‌های پاپ و راک باشد، بهتر است هر چه زودتر به این فشار عادت کنید. دسته باریک‌تر آن برای گرفتن آکوردهای باره‌ای که در این سبک‌ها کاربرد فراوان دارد، در درازمدت راحت‌تر است.
راحتی برای حرفه‌ای‌ها
راحتی نوازندگی برای یک نوازنده حرفه‌ای کاملا تابعی از سبک و تکنیک اوست. یک نوازنده کلاسیک، پهنای دسته و نرمی سیم‌های نایلون را برای دقت بالا ضروری می‌داند، در حالی که یک نوازنده راک یا کانتری، دسته باریک‌تر و کشش سیم‌های فلزی را برای استرامینگ پرقدرت و تکنیک‌های پیک‌نوازی ترجیح می‌دهد. انتخاب حرفه‌ای بر اساس بهینه‌سازی ابزار برای اجرای تکنیک‌های خاص آن سبک صورت می‌گیرد.
بیشتر بخوانید : راهنمای خرید گیتار آکوستیک
قیمت و برندها: مقایسه مدل‌های محبوب در بازار ایران
در مقایسه گیتار آکوستیک و کلاسیک، طیف قیمتی هر دو ساز بسیار گسترده است. در سطوح مبتدی و متوسط، قیمت‌ها به دلیل تولید انبوه معمولا نزدیک به هم هستند، اما در مدل‌های حرفه‌ای، قیمت‌ها به دلیل کیفیت چوب، فرآیند ساخت دست‌ساز و اصالت برند، افزایش قابل توجهی می‌یابد.
برندهای مطرح در بازار ایران
- برندهای گیتار کلاسیک محبوب: یاماها (Yamaha) که مدل‌های C40 آن بسیار معروف است، الحمرا (Alhambra) که یک برند اسپانیایی معتبر است، و کادوبا (Cordoba) که تخصص زیادی در گیتارهای نایلونی دارد. برای کاربران تازه کار، خرید گیتار آکوستیک یاماها توصیه می‌شود.
- برندهای گیتار آکوستیک محبوب: فندر (Fender) که شهرت جهانی دارد، یاماها که در مدل‌های آکوستیک نیز پرچمدار است، و اپیفون (Epiphone) که زیرمجموعه گیبسون (Gibson) و تولیدکننده مدل‌های باکیفیت و اقتصادی است.
برای خرید در ایران، توصیه می‌شود که حتما گیتار را شخصا در دست بگیرید و صدای آن را بشنوید، زیرا کیفیت ساخت در گیتارهای ارزان‌قیمت می‌تواند متغیر باشد و یک گیتار خوش‌دست، همیشه انگیزه شما برای تمرین را حفظ می‌کند.
کاربردها: در اجراهای زنده، استودیو و آموزش
بسته به محیط و هدف، کاربرد این دو گیتار کاملا متفاوت است.
در اجراهای زنده
- کلاسیک: به دلیل حجم صدای پایین‌تر، در اجراهای بزرگ تقریبا همیشه نیاز به یک میکروفون یا سیستم پیکاپ داخلی (الکترو-کلاسیک) دارد. این ساز در محیط‌های آکوستیک کوچک‌تر و اجرای تک‌نوازی‌های ظریف عملکرد بهتری دارد.
- آکوستیک: صدای بلندتری دارد و معمولا به راحتی تقویت می‌شود (در مدل‌های الکترو-آکوستیک). این ساز برای اجرا در کافه‌ها، کنسرت‌های فضای باز و همراهی با گروه، یک ابزار کارآمد است.
در استودیو و آموزش
- استودیو: گیتار کلاسیک برای لایه‌های ملایم و آرپژهای عمیق و گیتار آکوستیک برای پارت‌های ریتمیک، ضربی و پر انرژی مورد استفاده قرار می‌گیرند. هر کدام، وظیفه صوتی مشخصی در میکس نهایی قطعه دارند.
- آموزش: گیتار کلاسیک به دلیل سیم‌های نایلونی، اغلب به عنوان اولین ساز برای یادگیری نت‌خوانی و اصول اولیه موسیقی در نظر گرفته می‌شود. با این حال، اگر هنرجو از همان ابتدا قصد یادگیری سبک‌های پاپ را دارد، شروع با آکوستیک او را زودتر به هدف نهایی‌اش می‌رساند.
نتیجه‌گیری: انتخاب بر اساس سبک شخصی
در نهایت، مقایسه گیتار آکوستیک و کلاسیک به نتیجه‌ای قطعی نمی‌رسد که یکی از دیگری «بهتر» باشد؛ بلکه هر کدام در حوزه خود بهترین هستند.
- اگر سبک کلاسیک، فلامنکو، جاز ملایم و تکنیک‌های انگشت‌گذاری ظریف اولویت شماست، گیتار کلاسیک انتخاب شماست.
- اگر به دنبال سبک‌های پاپ، راک، کانتری، ریتم‌نوازی پرقدرت و صدایی درخشان هستید، گیتار آکوستیک را برگزینید.
پیشنهاد می‌شود قبل از خرید، هر دو ساز را در دست بگیرید، چند آکورد ساده بنوازید و احساس خود را نسبت به پهنای دسته و فشار سیم‌ها بسنجید. بهترین ساز برای شما، آنی است که بیشترین الهام و راحتی را برای تمرین مداوم فراهم کند.
