اکولایزر در موسیقی چیست و چه کاربردی دارد؟

در این مقاله با مفهوم اکولایزر و  کاربردهای گسترده آن در صنعت موسیقی آشنا خواهید شد. برای کسب اطلاعات بیشتر، با تنزو موزیک همراه باشید. 

EQ که مخفف کلمه اکولایزر(Equalizer) است، ابزاری اساسی برای تولیدکنندگان موسیقی به شمار می‌رود که می‌تواند  دستیابی به یک میکس نهایی واضح، متعادل و صیقلی را محقق کند. این ابزار اساسا به عنوان یک مجسمه ساز صوتی عمل می کند و به شما امکان می دهد فرکانس های مختلفی را که صدای سازها و آوازهای شما را تشکیل می دهند، دستکاری کنید.

درک نحوه عملکرد EQ نیاز به درک اولیه از خود صدا دارد. صدا یک موج است و فرکانس آن در همه بازه‌ها قابل اندازه گیری است. برای مثال، اگر از بازه ۲۰ هرتز تا ۲۰۰ هرتز حرکت کنیم، بسامد کمتر و طول موج بیشتر است و این صدا، نمایانگر حوزه بیس است. در حقیقت هر ساز و آوازی، طیف فرکانسی منحصر به فرد خود را دارد.

حال یک اکولایزر به شما امکان می دهد که سطح فرکانس های خاص را، در آن طیف وسیع صدا، تنظیم کنید. برای مثال، شما می توانید با استفاده از اکولایزر، میزان شفافیت و به اصطلاح حضور(Presence) یک بخش خاص از بازه فرکانسی در قطعه موسیقی را تنظیم کنید.

تکنیک‌ های اکولایز

دو نوع اصلی از تکنیک های EQ وجود دارد:

• اکولایزر افزودنی: تقویت فرکانس های خاص برای بهبود برخی از ویژگی های صدا.
• اکولایزر کم کننده: حذف فرکانس های ناخواسته برای تمیز کردن صدا و جلوگیری از برخورد سازها در میکس.

همچنین لازم به ذکر است که اکولایزر معمولاً با استفاده از یک پلاگین EQ اختصاصی به سیستم صدا اضافه می‌شود. این پلاگین،  یک ابزار نرم افزاری با رابط گرافیکی برای دستکاری طیف فرکانس صداست. این پلاگین‌ها معمولاً دارای چندین باند هستند که هر کدام به شما امکان کنترل یک محدوده فرکانسی خاص را اعطا می‌کند. شما می‌توانید با استفاده از ابزارهایی مانند کنترل Gain (مقدار افزایش یا کاهش)، پهنای باند (عرض محدوده فرکانس تحت تاثیر) و نوع فیلتر (نحوه اعمال افزایش یا کاهش)، صدای خود را پالایش کنید. 

نکات کلیدی در هنگام استفاده از اکولایزر

• با EQ کم کننده شروع کنید: حذف فرکانس های ناخواسته به طور کلی آسان تر از تلاش برای اضافه کردن آنها در مراحل بعدی است.
• از آهنگ های مرجع استفاده کنید: میکس خود را با آهنگ های حرفه ای تولید شده در یک ژانر مشابه مقایسه کنید تا حس کلی میکس و شدت اکولایز را به دست آورید.
• تنظیمات ظریف انجام دهید: زیاده روی در اکولایز، در نهایت به یک میکس با صدای نازک یا غیرعادی ختم می‌شود. تنظیمات کوچک انجام دهید و به دقت به نتایج  آن‌ها گوش دهید و سپس اگر از نتیجه راضی نبودید، می‌توانید مقدار آن را افزایش دهید.
• با توجه به قطعه موسیقی اکولایز کنید: صدای یک ساز به تنهایی، می تواند با نحوه قرارگیری آن در میکس بسیار متفاوت باشد. همیشه EQ را با کل میکس در نظر داشته باشید.

EQ ابزاری قدرتمند است که می تواند قطعات موسیقی شما را به سطح بعدی رسانده و  کیفیت صدای آن‌ها را به میزان قابل توجهی افزایش دهد. با یادگیری اصول اولیه و تمرین مهارت های EQ خود، قادر خواهید بود به یک میکس شفاف، متعادل و با صدای حرفه ای دست پیدا کنید.

تکنیک های پیشرفته اکولایزر : شکل دادن به صدای شما

حالا که اصول اولیه EQ را پوشش دادیم، بیایید به برخی از تکنیک های پیشرفته تر بپردازیم که به شما در اصلاح و شخصی سازی صدای خود کمک می کند:

۱. اکولایزر جراحی (Surgical) 

این تکنیک شامل ایجاد برش های بسیار باریک برای هدف قرار دادن فرکانس های مشکل ساز خاص در میکس شماست. تصور کنید سولوی گیتاری دارید که کمی بم و خفه به گوش می رسد. شما می توانید محدوده فرکانسی دقیقی را که باعث خراب شدن صدا می شود (اغلب در حدود فرکانس های میانی پایین) پیدا کنید و از یک باند EQ باریک برای برش آن ناحیه خاص استفاده کنید. این به شما امکان می دهد بدون تأثیر بر صدای کلی ساز، رزونانس ناخواسته را حذف کنید.

۲. EQ میانی/کناری

این تکنیک از نوع خاصی از EQ استفاده می کند که سیگنال صوتی را به دو جزء تقسیم می کند: میانی (اطلاعات مونو) و کناری (اطلاعات استریو). این به شما امکان می دهد تصویر و عرض استریوی میکس خود را به طور مستقل اکولایز کنید. برای مثال، می توانید فرکانس های میانی را روی وکال افزایش دهید، در حالی که همزمان برخی از فرکانس های ناخواسته را روی بخش استریو کاهش دهید.

۳. اکولایزر خلاقانه

EQ فقط برای رفع مشکلات نیست؛ همچنین می تواند برای ایجاد افکت های صوتی منحصر به فرد استفاده شود.برای مثال در دهه هفتاد میلادی، اکولایزر برای تغییر صدای گیتار الکتریک استفاده می‌شد و بسیاری از صداهای تولید شده در قطعات موسیقی آن دوره، حاصل خلاقیت استفاده از اکولایزر است. 

۴. اکولایز چند لایه

در این تکنیک، لاین‌های مختلف ساز و وکال به صورت جداگانه اکولایز شده و سپس در نهایت در قالب میکس در کنار هم قرار می‌گیرند. همچنین بسیاری از نوازندگان با اضافه کردن یک لاین اضافی از ساز یا وکال و اکولایز حداکثری آن، حجم مناسبی را به صدای ساز یا خواننده اضافه می‌کنند. 

۵. EQ دینامیک

برخلاف EQ سنتی که افزایش یا کاهش استاتیکی را اعمال میکند، EQ دینامیک اثر خود را بر اساس سطح صوتی ورودی تنظیم می کند. این می تواند برای جلوگیری از Clipping اسپیکر در هنگام اتصال به سازهای مختلف، مفید باشد. برای مثال، یک EQ دینامیک می تواند به طور خودکار زیاد بودن فرکانس‌های ورودی به اسپیکر را تشخیص داده و جلوی ورود آن به بخش پخش صدا و آسیب رساندن به اسپیکر را بگیرد. 

به یاد داشته باشید که می‌توانید با تمرین، EQ را به سلاح مخفی خود برای ساختن  قطعات موسیقی با صدای حرفه ای و تاثیرگذار تبدیل کنید.