میدی (MIDI) یکی از مهمترین ابزارهای صنعت موسیقی است که میتواند اتصال دستگاههای مرتبط با موسیقی به یکدیگر را به میزان قابل توجهی تسهیل کند. اگر با هرکدام از تجهیزات دیجیتال استودیویی کار کرده باشید، احتمالا با MIDI سروکار داشتهاید، چرا که تقریبا تمامی ابزار دیجیتال مرتبط با موسیقی از رابط MIDI بهره میبرند. واژه MIDI مخفف Musical Instrument Digital Interface بوده و به رابط نرمافزاری خاصی گفته میشود که به کامپیوتر و اجزای الکترونیکی سازها، قابلیت اتصال به یکدیگر را اعطا میکند. MIDI را میتوان استاندارد و زبانی در نظر گرفت که تمامی تجهیزات دیجیتال را با یکدیگر همگامسازی میکند. در حقیقت میدی زبانی است که تمام تجهیزات استودیویی با استفاده از آن، با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند و با استفاده از این استاندارد، هر کدام از تجهیزات دیجیتال تولید شده در سرتاسر دنیا، فارغ از برند یا نوع محصول، میتواند به تجهیزات دیگر استودیو متصل شود
هر دستگاهی که توانایی تولید سیگنال میدی برای ارسال به دستگاههای مختلف را داشته باشد و بتواند فایل میدی را بر اساس نیاز نوازنده تغییر دهد، میدی کنترلر نام دارد. در حقیقت وظیفه میدی کنترلر، کنترل کردن و آدرس دهی ساز میدی مورد نظر است. برای مثال، سادهترین و در عین حال متداول ترین نوع از میدی کنترلرها، میدی کیبورد یا همان دستگاهی است که به اشتباه به اسم ارگ شناخته میشود. حال حالتی را تصور کنید که میدی کیبورد به یک پلاگین و یا دستگاه سینتیسایزر واقعی متصل شده است. در این حالت تمامی صداهای قطعه موسیقی توسط سینتیسایز تولید شده، و ریتم و Sequence و میزان حجم صدا توسط میدی کیبورد تعیین میشود. در این مجموعه موسیقایی، پلاگین نقش MIDI Musical Instrument و میدی کیبورد، نقش MIDI Controller را بازی میکند. دقت داشته باشید که مجموعههای تغییر دهنده صدا مانند پدال و مولتی افکت، دیجیتال افکت و … جزئی از میدی کنترلر ها محسوب نمیشوند، چرا که بر طبق تعریف، میدی کنترلر مستقیما با ساز میدی سر و کار دارد و تغییرات و پالایش سیگنال صدا، ارتباطی با میدی کنترلر ندارد.
هر دستگاهی که بتواند ساز میدی را آدرس دهی کند، میدی کنترلر نام دارد. دقت داشته باشید که میدی کنترلر یک تعریف کلی است و ممکن است هزاران ساز مختلف، از قابلیت کنترل میدی برخوردار باشند که این موضوع، آنها را به میدی کنترلری خاص تبدیل میکند. در ادامه به معرفی بخش کوچکی از خانواده عظیم میدی کنترلرها خواهیم پرداخت.
میدی کیبورد
میدی کیبورد کنترلر (MIDI Keyboard Controller) را میتوان سادهترین و جامعترین نوع میدی کنترلر نامید. در انتخاب میدی کیبورد مناسب، بهتر است میزان کلاویه ها و اکتاوهای آن را بر اساس نیاز خود تعیین کنید. به طور معمول، میدی کیبورد های ۴۹ کلاویه و ۶۱ کلاویه نسبت به دیگر نمونههای موجود در بازار، از محبوبیت بالاتری برخوردار هستند. بسیاری از میدی کیبورد های جدید، به درام پد و حافظه داخلی برای بارگذاری بانک صدا مجهز شدهاند که میتواند پاسخگوی برخی از نیازهای نوازندگان باشد. از میدی کیبورد میتوان به عنوان بهترین میدی کنترلر برای استودیو خانگی نام برد؛ چرا که موزیسین میتواند به تمامی قابلیتهای میدی و میدی کنترلرها از طریق میدی کیبورد دسترسی داشته باشد. به طور کلی، با خرید میدی کیبورد و کنترلر، خرید میکروفون استودیویی و یک کارت صدای ساده، می توانید مقدمات یک استودیوی خانگی ساده را فراهم کنید.
میدی پد
میدی پد (MIDI PAD) ابزاری بسیار کاربردی برای دیجی ها به شما میرود. نه تنها با استفاده از میدی پد میتوان تمام لاینهای درام روی دستگاه لود کرد، بلکه تمامی قابلیتهای یک نرمافزار DAW نیز از طریق میدی پد قابل کنترل و تغییر است. همچنین MIDI Pad یکی از بهترین گزینههای برای تولید Sequence و ایجاد یک لووپ به شمار میرود و قابلیت لووپ کردن ملودی، به صورت پیشفرض روی تمامی میدی پد ها بارگذاری شده است. میدی پد برای آن دسته از نوازندگانی طراحی شده است که تمام مراحل ساخت قطعه موسیقی خود را در نرمافزار DAW انجام میدهند و این نوع خاص از میدی، بهترین میدی کنترلر برای استودیو خانگی دیجیها و موزیسینهای موسیقیهای الکترونیک به شمار میرود.
فیدر میدی کنترلر (Fader MIDI Controller) برای سادهسازی و ارائه یک رابط فیزیکی به منظور راحتی در میکس و مستر طراحی شده است. میتوانید با استفاده از DAW یا MIDI Instrument، لاینهای مختلف صدا را روی هر کدام از اسلایدرها بارگذاری کرده و میزان شدت Volume هر لاین را به سادگی تغییر داده و موسیقی خود را میکس کنید. این ابزار سختی و سردرد استفاده از میکسر دیجیتال را به میزان قابل توجهی کاهش داده و فرآیند میکس صدا را تسهیل میکند.
شاید Software MIDI Controller ها را بتوان نسخه پیشرفته تر و بهتر میدی پد نامید. در این سبک از دستگاهها، نه تنها تمامی قابلیتهای میدی پد گنجانده شده است، بلکه امکانات بیشتری همچون پردازنده داخلی، قابلیت لود بانک صدا، همگام سازی کامل با نرمافزارهای DAW و … را در اختیار نوازنده قرار میدهد. بسیاری از Software MIDI Controller ها با نظارت و همکاری شرکتهای تولید کننده DAW ساخته شدهاند و رابط کاربری آنها، برای همگام سازی با نرمافزار بهینه سازی شده است. در حقیقت با استفاده از این سبک از میدی کنترلر، نوازنده میتواند نرم افزار DAW خود را به یک سخت افزار قابل لمس تبدیل کند. شرکتهای سازنده نرمافزاری های آهنگسازی همچون Ableton, Cubase, Fl Studio و … با همکاری بسیاری از تولید کنندگان مطرح میدی کنترلر در دنیا، نسخه خاص و همگام با نرمافزار خود را به بازار عرضه کردهاند. برای مثال، سافتور میدی کنترلرهای شرکت Native Instrument، برای همگام سازی با تمام نرمافزارهای آهنگسازی بهینه شده اند، اما بهترین عملکرد خود را در هنگام استفاده از نرمافزار Ableton Live نشان می دهند.
دی جی کنترلر نسخه کامل شده تمامی میدی کنترلرهاست که تمامی قابلیتهای میکس، مستر، آهنگسازی، ساخت Sequence و لووپ، کنترل افکتها و … را به صورت Realtime و یا با Delay در اختیار موزیسین قرار میدهد. تقریبا هیچ محدودیتی در ساخت این سبک از کنترلرها وجود نداشته و صرفا بودجه عامل محدود کننده به شمار میرود. برای مثال، در صورت هزینه بیشتر، میتوانید دی جی کنترلی مجهز به کارت صدا یا پردازنده داخلی خریداری کنید؛ حتی بعضی از دی جی کنترلرها میتوانند به صورت مستقل از نرمافزار DAW، تمامی بانکهای صدا و فایلهای MIDI را به صورت لایو و Realtime در اختیار نوازنده قرار دهند. البته دقت داشته باشید که دی جی کنترلر، در هر صورت یک میدی کنترلر بوده و تنها در بعضی از موارد خاص به دلیل به کار رفتن بانک صدای داخلی در دستگاه، میتواند صدای خاصی را تولید کند؛ در غیر اینصورت دی جی کنترلر نیز از قوانین میدی کنترلرها تعبیت کرده و نمیتواند از خودش صدایی تولید کند.
بسیاری از دی جی کنترلرها در نقش کارت صدای استودیویی نیز ظاهر میشوند. این مدل از دی جی کنترلرها به ورودی و خروجیهای کاملی مجهز شدهاند و میتوانند در نقش یک استودیوی سیار کامل ظاهر شوند.
از آنجایی که رابط میدی یک رابط کامیوتری است، به راحتی میتوان پارامترهای مختلف را برای آن تعیین کرده تا رفتار میدی کنترلر را تغییر دهید. حال اگر بتوان میزان فشار باد در حین نواختن فلوت را اندازه گیری کرد، میتوان آن را تبدیل به اعداد و ارقام کرده و یک میدی کنترلر از آن تولید کرد. این دقیقا همان اتفاقی است که در Wind MIDI Controller ها رخ داده است. در این سبک از دستگاهها، میزان فشار هوای وارده به میدی کنترلر با دقت بسیار بالایی اندازه گیری میشود و بر اساس آن، فایل MIDI مورد نظر شکل میگیرد.
همانند تمامی سازهای زهی، تمامی فرکانسها و لرزشهای سیم گیتار نیز قابل اندازه گیری است. همین موضوع باعث شده که تولید میدی گیتار به آسانی صورت پذیرد. از آنجایی که تمامی فرآیندهای تولید صدا توسط DAW یا بانک صدا انجام میشود و میدی گیتار هیچ صدای خاصی تولید نمیکند، پس نیازی به استفاده از سیستم کوک کردن، پیکاپ یا بدنه توپر برای ایجاد تن صدای غنی نیست و تنها شش سیم و یک دسته برای نواختن، برای تولید یک میدی گیتار کافی است. میدی گیتارها معمولا اندازه بسیار کوچکتری نسبت به گیتار الکتریک داشته و وزن آنها نیز بسیار کمتر از نمونه فیزیکال است. دقت داشته باشید که برای شنیدن صدای همزمان میدی گیتار، باید آن را به یک اسپیکر یا منبع صدای خارجی متصل کنید.
توجه داشته باشید که توصیه ما، خرید گیتار به صورت ساز فیزیکی است و خرید میدی گیتار راه مناسبی برای یادگیری گیتار نیست و تنها راهی برای استفاده از صدایی مشابه با گیتار در دنیای موسیقی الکترونیک به شمار میرود. در حقیقت این موضوع در خرید گیتار بیس نیز صادق است و گزینه فیزیکی این ساز برای یادگیری، توصیه میشود.
در خرید میدی کنترلر، نیازهای نوازنده در درجه اهمیت نخست قرار میگیرد. در حالی که میدی کنترلرها کاربردهای بیشماری در صنعت موسیقی دارند، اما خرید میدی کنترلرهای متعدد بدون در نظر گرفتن کاربرد آنها، صرفا به عنوان اتلاف منابع و سرمایه محسوب میشود. برای مثال، یک دی جی میتواند به کمک Fader Controller، میکس قطعات موسیقی را به میزان قابل توجهی سرعت بخشیده و روند کاری آنرا تسهیل کند. دقت داشته باشید که دی جی بدون فیدر کنترلر نیز میتواند تمامی این اعمال را انجام دهد، اما پیشرفت و انجام این فرآیند با سرعت بسیار کمتری نسبت به فیدر کنترلر صورت میپذیرد.
یا برای مثال، کیبورد کامپیوتر میتواند در نقش یک میدی کیبورد ایفای نقش کند، اما حس و سرعت نوازندگی با میدی کنترلر به هیچ وجه قابل مقایسه با نوازندگی با کیبورد کامپیوتر نیست.
میدی کنترلرها بسیاری از اعمال و تکنیکهای نوازندگی را تسهیل می کنند و قابلیتهای بیشماری را به واسطه دیجیتال بودن خود، در اختیار نوازنده قرار میدهند.
همچنین در هنگام خرید میدی کنترلر، بهتر است آن را از برندهای معتبر و شناخته شده بازار تهیه کنید. دلیل این موضوع، ماندگاری بیشتر در طول زمان و سازگاری بهتر آنها با دیگر تجهیزات استودیویی است. برای مثال، در صورت خرید محصولات شرکت Native Instrument، میتوانید آنها را به صورت خودکار با نرمافزار Ableton Live suite همگام سازی کرده و به استفاده از آنها مشغول شوید.
دقت داشته باشید که بهترین میدی کنترلر برای استودیو خانگی، میدی کنترلری است که به خوبی در بین تجهیزات صدای شما جای گرفته و تمام نیازهای شما را برطرف کند.
عملکرد میدی کیبورد و میدی کنترلر نیاز به ستآپ و آماده سازی زیادی نداشته و استفاده از آن به آسانی صورت می پذیرد. دقت داشته باشید که برای دریافت بانک صدا و افکتهای مختلف، دو راه پیش رو دارید.
در صورتی که میدی کنترلر شما به بانک داخلی صدا و پردازشگر اینترنال مجهز شده است، میتوانید با استفاده از فلش USB یا هر درگاه اتصالی دیگر، اطلاعات و بانک صداها و افکتهای مورد نظر خود را به حافظه داخلی میدی کیبورد یا میدی کنترلر منتقل کرده و با استفاده از آن، به خلق قطعه موسیقی مشغول شوید.
در حالت دوم و پیشنهادی، میتوان میدی کیبورد یا میدی کنترلر را از طریق کابل MIDI و رابطهای آن، به کامپیوتر مجهز به نرمافزار ورکاستیشن صدا (DAW) متصل کرده و از امکانات بیشمار آن بهره ببرید. در حقیقت در این حالت، میدی کیبورد یا میدی کنترلر در نقش رابط فیزیکی نرمافزار آهنگسازی عمل میکند و تمامی افکتها و بانکهای صدای آن را در قالب میدی کیبورد در اختیار نوازنده قرار میدهد.
برای راه اندازی میدی کنترلر، میتوانید با طی کردن چند قدم ساده، دستگاه را به تجهیزات استودیویی خود متصل کنید.
پیش از نصب و راه اندازی میدی کنترلر، بهتر است دفترچه Manual داخل جعبه آن را مطالعه کنید. بسیاری از شرکتهای سازنده میدی کنترلر، در داخل جعبه محصولات خود، کد لایسنس قانونی اکثر نرمافزارهای آهنگسازی معروف دنیا را قرار دادهاند که نوازنده می تواند با استفاده از آنها، نرمافزار آهنگسازی و ورکاستیشن (DAW) مورد نظر خود را نصب کند.
میدی کیبورد و یا میدی کنترلر خود را از طریق کابل MIDI یا اتصالات مرتبط به آن، به کارت صدا متصل کنید. البته این موضوع در شرایطی است که شما برای خرید کارت صدای استودیویی اقدام کرده باشید.
در این مرحله، اکثر تجهیزات الکترونیک ساخته شده توسط برندهای معتبر دنیا، توسط کامپیوتر و نرمافزار آهنگسازی شناخته میشوند و فرآیند همگام سازی آنها با کامپیوتر به صورت اتوماتیک صورت می پذیرد. ممکن است در بعضی شرایط خاص، برای عملکرد درست میدی کنترلر، نیاز به نصب نرمافزار و یا درایور جداگانهای باشد که میتوان آن را از طریق وبسایت رسمی یا CD داخل جعبه محصول، نصب کرد.
در این مرحله، نرمافزار آهنگسازی DAW میدی کنترلر شما را شناسایی کرده و آن را در دسته دستگاههای میدی کنترلرها جای می دهد. در این حالت، نوازنده و موزیسین میتواند به راحتی تمام بانک صدا، سازهای مجازی، پلاگین و … خود را روی میدی کیبورد بارگذاری کرده و به استفاده از آنها مشغول شود.
تمامی میدی کیبورد و میدی کنترلرهای فروشگاه Tenzu Music با تضمین اصالت محصول در اختیار نوازندگان قرار گرفتهاند. اصالت و کیفیت تمامی محصولات فروخته شده در فروشگاه تنزو موزیک، توسط مجموعه تضمین شده و تمامی مسائل و خدمات پس از فروش آنها، توسط بخش فروشگاهی مجموعه تنزو موزیک انجام میشود.
این موضوع کاملا به سلیقه و فضای استودیوی نوازنده باز میگردد. کیبورد های مجهز به ۴۹ کلاویه، ۴ اکتاو از صدا را به صورت همزمان در اختیار نوازنده قرار میدهند و این عدد در کیبوردهای ۶۱ کلاویه، به ۵ اکتاو افزایش پیدا میکند. دقت داشته باشید که تمامی میدی کیبورد ها از قابلیت تغییر اکتاو پشتیبانی میکنند و نوازنده در حقیقت با هر تعداد کلید و اندازهای از کیبورد، میتواند به تمام اکتاوهای صدا دسترسی داشته باشد. به منظور سهولت در نوازندگی و در اختیار داشتن یک پیانوی کامل، خرید نمونههای ۴۹،۶۱ و ۸۸ کلاویهای برای داشتن تجربهای مناسب توصیه می شود.
خیر! رابط اتصال MIDI تمام برق مجموعه را تامین میکند. در بعضی از میدی کنترلرها برای دریافت عملکرد بهتر و قابلیتهای بیشتر، باید میدی کنترلر به برق شهری متصل شود. البته دقت داشته باشید که این میدی کنترلر، تمامی کاربردها و وظایف اصلی خود را بدون نیاز به برق انجام میدهد.
خیر ! اکثر میدی کیبوردها و میدی کنترلرهای موجود در بازار به حافظه و پردازشگر داخلی مجهز شدهاند که میتواند آخرین تنظیمات کاربر را در داخل حافظه جامد خود ذخیره کند. تنها در صورتی نیاز به بارگذاری دوباره بانک صدا خواهید داشت که تغییراتی را پیش از روشن کردن میدی کنترلر، در بانک صدا ایجاد کرده باشید.
بله ! تمام ابزار و تجهیزات استودیویی با استفاده از اتصالات و پیکربندی درست، میتوانند به میدی کنترلر متصل شوند. دقت داشته باشید که نحوه چینش و اتصال میدی کنترلر به دیگر تجهیزات استودیویی از اهمیت بالایی برخوردار است.
تصور کنید که شما در حال استفاده از میدی کیبورد خود هستید؛ با فشردن هر کلاویه، یک پکیج از اطلاعات در قالب MIDI به نرمافزار DAW ارسال میشود. این فایل میدی، تمام اطلاعات درباره نحوه فشرده شدن نت مورد نظر را در قالب یک فایل دیتا به نرمافزار منتقل میکند. حال اگر شما دست خود را روی کلاویه نگه دارید و یا فشار دست خود را افزایش یا کاهش دهید، صدای خروجی نت تغییر میکند. این تغییر صدای خروجی نت به دلیل تغییر فشار یا زمان نگه داشتن، کاری است که قابلیت AfterTouch انجام میدهد. در حقیقت قابلیت AfterTouch، اطلاعات بیشتر درباره نحوه فشرده شدن کلاویه را در قالب دیتای MIDI به نرمافزار آهنگسازی منتقل میکند.
در صورتی که میدی کنترلر شما از قابلیت اتصال وایرلس پشتیبانی کند، میتوانید بدون استفاده از هرگونه سیم، دستگاه را به گوشیهای موبایل متصل کنید. در صورتی که میدی کنترلر فاقد این قابلیت باشد، میتوان از رابطهای USB موجود در سطح بازار استفاده کرد. دقت داشته باشید که اتصال میدی کیبورد به گوشی تلفن همراه چندان کاربرد خاصی نداشته و صرفا برای بارگذاری سریع یک بانک صدا و یا افکتی خاص، مورد استفاده قرار میگیرد.