در این مقاله قصد داریم به بررسی قطعات گیتار پرداخته و نگاهی گذرا به عملکرد هرکدام داشته باشیم. با ما همراه باشید.
گیتار چیست ؟
گیتار نوعی رایج از سازهای زهی به شمار می‌رود که صدای آن بر اثر ارتعاش سیم‌های ساز تولید می‌شود. اکثر گیتارهای موجود در بازار اعم از نمونه‌های کلاسیک، آکوستیک و الکتریک، از آناتومی مشترکی بهره می‌برند و متد ساخت آن‌ها، شباهت‌های زیادی به یک‌دیگر دارند.در این مقاله قصد داریم به بررسی قطعات مختلف گیتار پرداخته و نگاهی گذرا به نحوه عملکرد این ساز داشته باشیم.
بخش های مختلف گیتار
اکثر گیتارهای آکوستیک و کلاسیک، از آناتومی مشابهی بهره می‌برند و این موضوع به خوبی در دیاگرام زیر قابل مشاهده است.
هد استاک (Headstock) چیست؟
هداستاک به بخش بالایی گیتار گفته می‌شود که انتهای سیم‌ها در آن جای گرفته و ماشین‌های تیونر روی آن نصب می‌شوند.
تیونر (Tuners Pegs) چیست؟
سیم‌های گیتار با توجه به میزان کشیدگی خود، صدای منحصربه فردی را تولید می‌کنند که به آن کوک سیم گفته می‌شود. نوازنده با استفاده از تیونر می‌تواند میزان کشیدگی سیم را به منظور رسیدن به کوک مورد نظر خود، تغییر دهد. دقت داشته باشید که ممکن است یک سیم با چند کوک مختلف تنظیم شود و این موضوع کاملا به سلیقه نوازنده و کاربرد موسیقیایی وی باز می‌گردد.
تیونینگ پست (Tuning Post) چیست؟
سیم‌های گیتار برای جایگیری در هد استاک، به قطعه‌ای به نام تیونینگ پست وصل می‌شوند. به طور کلی، سیم‌های گیتار به منظور ثبات جایگیری روی بدنه گیتار، به دور تیونینگ پست پیچیده می‌شوند. البته نحوه اتصال در سیم‌هایی که در انتهای خود گیره اتصال به تیونینگ پست دارند، اندکی متفاوت است.
نات (Nut) چیست؟
نات معمولا قطعه پلاستیکی یا ساخته شده از جنس Bone است که روی دسته گیتار نصب می‌شود و وظیفه آن، اطمینان از جایگیری درست سیم‌های گیتار روی دسته آن است. نوازنده در هنگام نصب سیم روی گیتار، باید هرکدام از آن‌ها را از روی شیارهای کوچک روی nut عبور داده و به تیونینگ پست برساند.
فینگربورد (Fingerboard) چیست؟
فینگربورد یا فرت بورد، تکه چوبی است که در بخش رویی دسته گیتار نصب می‌شود و فرت‌های دسته گیتار روی آن قرار می‌گیرند. فرت‌بورد‌ها معمولا از جنس چوب‌های خاصی مانند Pao Ferro , Rosewood و یا Maple ساخته می‌شوند.
فرت (Frets) چیست؟
به تکه‌های آهنی نصب شده روی فرت‌بورد، فرت گفته می‌شود. زمانی که نوازنده سیمی را روی فرت فلزی فشار می‌دهد، اندازه طولی آن سیم و بازه ارتعاش آن را تغییر می‌دهد که منجر به تولید نت جدیدی می‌شود. بسیاری از گیتارها به منظور راحتی نوازنده در تشخیص فرتها، به پوزیشن مارکر مجهز شدده‌اند.
پوزیشن مارکر ( Position Marker) چیست؟
پوزیشن مارکر یا Inlay Dots، به نقاط کوچک حک شده روی فرت بورد گیتار گفته می‌شود که به منظور تشخیص راحت‌تر فرتها طراحی شده است. در اکثر گیتارها، فرت‌های شماره ۳-۵-۷ و ۱۲ با پوزیشن مارکر مشخص شده‌اند. این عدد و مارکرها با توجه به نوع گیتار و مدل آن، متغیر است.
دسته گیتار (Neck) چیست؟
دسته گیتار، چوب بلندی است که هداستاک را به بدنه گیتار متصل می‌کند و سیم‌های گیتار روی آن سوار می‌شوند. دسته گیتار با استفاده از پیچ و یا چسب به بدنه گیتار متصل می‌شود و گاها بعضی از شرکت‌های سازنده به منظور افزایش مقاومت گیتار، از ترکیب چسب و پیچ برای اتصال آن استفاده می‌کنند. همچنین به منظور افزایش مقاومت دسته گیتار در برابر کشش سیم، از قطعه‌ای به نام Truss Rod استفاده می‌شود
تراس راد (Truss Rod) چیست؟
تراس راد قطعه آهنی بلندی است که در داخل دسته گیتار جای گرفته و وظیفه افزایش مقاومت آن را بر عهده دارد. کشش مداوم سیم‌های گیتار در کنار استفاده نوازنده، می‌تواند باعث کج شدن دسته گیتار و ایجاد نویز ناخواسته در صدای گیتار شود که این مشکل به راحتی با استفاده از تراس راد، مرتفع می‌گردد.
سیم گیتار (Strings) چیست؟
سیم‌های گیتار از بریج تا تیونر روی دسته گیتار کشیده و در جای خود ثابت شده‌اند. با توجه به خاصیت کشسانی سیم گیتار و وجود Tension در آن، نوازنده با فشردن سیم گیتار، ارتعاشی را در سرتاسر آن ایجاد می‌کند که باعث ایجاد نت صدا می‌شود.
محافظ پیک (Pickguard) چیست؟
پیک نوازنده در هنگام نواختن گیتار، بارها با بدنه آن برخورد می‌کند و این برخوردها در طولانی مدت، به رنگ و فینیش گیتار آسیب رسانده و باعث از بین رفتن آن می‌شوند. پیک‌گارد قطعه‌ای پلاستیکی است که در زیر دستان نوازنده قرار گرفته و ضربات پیک به بدنه را جذب می‌کند. با استفاده از این قطعه، نوازنده می‌تواند از ظاهر گیتار خود محافظت کند.
پیکاپ چیست؟
در گیتار الکتریک، ارتعاش سیم در حال استفاده، توسط قطعه‌ای به نام پیکاپ به سیگنال الکتریکی تبدیل شده و به امپلی‌فایر ارسال می‌شود. در گیتار الکتریک، محل جایگیری پیکاپ و تعداد آن‌ها، تاثیر مستقیمی روی کاراکتر صدای گیتار دارند. هرچه پیکاپ‌ها به دسته گیتار نزدیک‌تر باشند، صدای تولیدی گیتار گرم‌تر و با بیس بیشتر خواهد بود و هرچه پیکاپ به بریج نزدیک‌تر باشد، صدای گیتار شفاف‌تر و طبیعی‌تر خواهد بود.
پیکاپ کنترلر (Pickup Selector Switch) چیست؟
در روی بدنه اکثر گیتارهای الکتریک، پیچ کنترلی برای تعیین نوع عملکرد پیکاپ‌ها تعبیه شده است که می‌تواند نوع کاراکتر صدای گیتار را تغییر دهد. همچنین با استفاده از این پیچ کنترل، نوازنده می‌تواند کنترل تمام پیکاپ‌های گیتار را در دست گرفته و بر اساس نیاز خود، از آن‌ها استفاده کند.
پیچ کنترل (Volume And tone Knobs) چیست؟
با استفاده از پیچ کنترل‌های Volume و Tone، نوازنده می‌تواند فرکانس‌های High-end سیگنال صدا را پالایش کرده و میزان حجم صدای خروجی گیتار را تنظیم کند. این دو پیچ کنترل روی بدنه تمام گیتارهای الکتریک تعبیه شده‌اند و تنظیمات آن‌ها بین همه گیتارها یکسان است.
بریج (Bridge/Saddle) چیست؟
نقطه اتصال سیم گیتار به بدنه آن، بریج نام دارد و در گیتارهای مختلف، نوع آن متفاوت است. در گیتار الکتریک، معمولا سیم‌های گیتار با عبور از Tailpiece، به بریج متصل شده و در جای خود مستحکم می‌شوند. در گیتار آکوستیک، سیم گیتار از روی قطعه‌ای به نام Saddle عبور کرده و به پین‌های بریج متصل می‌شود. در تمامی مدل‌های گیتار، نقطه جایگیری بریج، کاراکتر صدا و تن گیتار را تعیین می‌کند.
بدنه گیتار (Body) چیست؟
به بخش پایینی گیتار که تمام اجزای مختلف گیتار به آن متصل می‌شوند، بدنه گیتار گفته می‌شود. بدنه گیتارها با توجه به نوع کاراکتر صدا و نحوه پرداخت آن‌ها، از چوب‌های مختلفی ساخته می‌شود. هر چوب بدنه، کاراکتر صدای منحصربه خود را داشته و نوع رزونانس آن متفاوت است. در گیتارهای آکوستیک، صدای گیتار از طریق پژواک ارتعاش سیم از بدنه گیتار تولید می‌شود و جنس بدنه، نقشی کلیدی در تعیین کاراکتر صدای گیتار آکوستیک ایفا می‌کند. در این سبک از گیتارها، ارتعاش از طریق حفره صدا به داخل گیتار منتقل می‌شود
حفره صدا (SoundHole) چیست؟
در گیتار آکوستیک، صدا از طریق پژواک ارتعاش سیم از داخل بدنه گیتار تولید می‌شود. این صدا از طریق حفره‌ای بزرگ در بخش میانی بدنه گیتار به داخل آن منتقل می‌شود که به آن، Soundhole یا حفره صدا گفته می‌شود. دقت داشته باشید که اندازه حفره صدا بر اساس نوع گیتار تعیین می‌شود و در گیتارهای با سایز مختلف، اندازه حفره صدا نیز متفاوت است.
گیره اتصال بند (End Pin/Strap Button) چیست؟
گیتار سازی است که برای نواختن در حالت ایستاده طراحی شده است. حال در این حالت، نگه داشتن یک گیتار چند کیلویی در زمان اجرا روی استیج، کاری طاقت‌فرساست. به منظور حل این مشکل، تمامی گیتارهای تولید شده در دنیا، گیره بسیار کوچکی را در بخش انتهایی بدنه گیتار قرار داده‌اند که امکان اتصال بند را به آن فراهم می‌کند. دقت داشته باشید که در اکثر گیتارها، این گیره با استاندارد Universal ساخته شده است؛ این موضوع به این معنی است که تمام بند‌های گیتار تولید شده با این استاندارد، قابلیت استفاده روی گیتار شما را خواهند داشت.
