در این مقاله با وظیفه کلیفون در دریافت صدای بهتر از ویالون آشنا خواهید شد. با تنزو موزیک همراه باشید.
کلیفون یا Rosin, از حرارت دادن رزین درختان در دمای بالا و تبدیل کردن آن به جسمی سخت و جامد ساخته می‌شود. معمولا شرکت‌های سازنده کلیفون، از ترکیب‌های صمغ های مختلف برای ایجاد سطحی صیغلی و مسطح استفاده می‌کنند و ساخت کلیفونهای مدرن، به سادگی گرمادهی به رزین درختان نیست.
در این مقاله قصد داریم نگاهی به خاصیت‌های این وسیله موسیقی و کاربردهای آن داشته باشیم، با تنزو موزیک همراه باشید.
کلیفون چه کاربردی دارد؟
بدون استفاده از کلیفون، رشته‌های آرشه ویولن چندان اصطکاک زیادی نداشته و به اصطلاح، به خوبی روی سیم ویولون نمی‌شینند. از آن‌جایی که اصطکاک بین آرشه و سیم ویولون منبع اصلی تولید صدای آن است، صدای آرشه‌ای که اصطکاک مناسبی نداشته باشد، کاملا خفه خواهد بود. به همین دلیل، توصیه می‌شود که پیش از نواختن ویولون یا هر سازی که از آرشه استفاده می‌کند، اصطکاک آن را با استفاده از کلیفون افزایش دهید.
رنگ‌های متفاوت کلیفون چه تفاوتی با یک‌دیگر دارند؟
یک قاعده کلی برای استفاده از کلیفون وجود دارد و آن نیز به رنگ‌بندی‌های آن باز می‌گردد. به طور معمول، کلیفونهای رنگ روشن (طلایی، زرد، کرم رنگ و …) برای سازهایی مانند ویولون استفاده می‌شود و کلیفونهای تیره رنگ، معمولا برای چلو و دابل بیس به کار می‌رود.
حال ممکن است رزین متفاوتی در ساخت کلیفون به کار رفته باشد و یا شرکت سازنده برای مسائل بازاریابی و تبلیغاتی، طرح خاصی را روی کلیفون چاپ کرده باشد. در این حالت، بهتر است پیش از خرید کلیفون، از مناسب بودن آن برای ساز خود مطمئن شوید. معمولا شرکت‌های تولید کننده، درجه سختی رزین و این که این درجه سختی برای کدام ساز مناسب است را روی جعبه محصول درج می کنند.
رابطه کلیفون و رقاص‌های باله در چیست؟
دقت کنید که کلیفون علاوه بر کاربردهای موسیقی، کاربردهای وسیعی در صنایع مختلف داشته و عملا جایگزین رزین در کاربردهای صنعتی می‌شود. از آن‌جایی که وظیفه اصلی کلیفون ایجاد اصطکاک در سطح است، رقاصان باله نیز برای جلوگیری از لیز خوردن، کف کفش‌های خود را با کلیفونهای تیره رنگ ساییده و با این کار، میزان اصطکاک سطحی آن را افزایش می‌دهند.
آیا رزین به کار رفته در کلیفون سمی است؟
به طور کلی، خوردن هیچ گونه لوازم و ادوات موسیقی توصیه نمی‌شود! اما اگر به هر دلیل عجیبی، کلیفون راه خود را به معده شما باز کرد، نیازی به نگرانی چندانی ندارید چرا که اکثر مواد به کار رفته در تولید کلیفون، همان صمغ درخت است و صمغ درخت برای معده انسان سمی نیست.
البته دقت داشته باشید که کلیفون شدیدا اشتعال زاست و باید آن را از تابش مستقیم نور خورشید و لوازم آتش‌زا دور نگه دارید. همچنین از آن‌جایی که کلیفون بسیار فشرده شده است، سرعت سوختن آن نیز بسیار زیاد بوده و کاربر عملا توانایی خاموش کردن حریق آن را نخواهد داشت.
مراحل تهیه کلیفون
از آن‌جایی که تهیه و تولید کلیفون در خانه بسیار زمان بر و هزینه بر خواهد بود، توصیه ما به شما، خرید نمونه‌های با کیفیت و آماده در بازار است. به هر حال، برای آشنایی با روند تولید این محصول، مراحل تولید آن را برای شما شرح می‌دهیم.
برداشت
در مرحله نخست، لایه‌ای از روی پوسته درخت افرا برداشته می‌شود تا رزین و صمغ درخت شروع به سر خوردن و حرکت روی بدنه درخت بکند. سپس این رزین توسط محفظه مخصوصی که برای جمع آوری صمغ ساخته شده است، برداشت می‌شود.
تصفیه ناخالصی
در این مرحله، تمامی موادی که باعث ایجاد ناخالصی در رزین می‌شوند، تصفیه شده و رزین خالص با حالت الاستیکی از دستگاه تصفیه خارج می‌شود.
حرارت دهی
پس از تصفیه ناخالصی ها، با ماده‌ای ترکیبی از رزین و ترپنتین روبرو هستیم که باید ترپنتین را از داخل رزین و صمغ جدا کرد. برای این کار، کل محلول تا ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد حرارت داده شده و رزین را از حالت الاستیکی به حالت مایع تبدیل می‌کنیم. حال در کف ظرف جداسازی، رزین خالص به صورت مایع قابل جمع آوری بوده و به این ترتیب، ترپنتین از ساختار این ماده خارج می‌شود.
خنک کنندگی
در این مرحله، هر افزودنی مورد نیاز برای ساخت کلیفون به رزین اضافه شده و سپس محلول رزین به داخل قالب‌های از پیش تعیین شده تزریق می‌شود و با برگرداندن سریع مایع به دمای اتاق، حالت جامد آن شکل می‌گیرد. در این مرحله، با توجه به نحوه حرارت دهی، زمان حرارت دهی یا مواد افزودنی اضافه شده، رنگ کلیفون و درجه سختی آن قابل تنظیم خواهد بود.
تفاوت بین کلیفونهای مختلف در چیست؟
به طور کلی، در ساخت رزین، درجه سختی آن با توجه به رنگ آن تعیین می‌شود. معمولا رزین های روشن‌تر، از درجه سختی بالاتری برخوردار بوده و صدایی نرم‌تر را به آرشه اعطا می‌کنند. در نقطه مقابل، رزین های تیره رنگ معمولا درجه سختی بالاتری داشته و صدایی بم و پرحجم را به آرشه اعطا می‌کنند.
به دلیل همین تفاوت سختی است که نوازندگان ویولون معمولا به دنبال کلیفون روشن و نوازندگان چلو یا دابل بیس، به دنبال کلیفونهای تیره رنگ هستند.
دقت داشته باشید که کلیفونهای دارای طرح خاص یا عکس چاپ شده در بک‌گراند، درجه سخته مختص به خود را داشته و موارد استفاده آن معمولا روی جعبه محصول درج شده است.
نحوه استفاده از کلیفون چگونه است؟
در این بخش، استفاده از رزین و اجرای آن روی سیم‌های ساز توضیح داده شده است :
۱- رشته‌های آرشه ویولون یا ساز مورد نظر خود را سفت کنید، دقیقا به همان میزانی که قصد نوازندگی با آن را دارید.
۲- کلیفون را در دست راست خود و آرشه ساز را در دست چپ بگیرید. سپس بدون اعمال فشار، سطح مقطع کلیفون را روی سیم‌های خود بکشید. دقت داشته باشید که این کار را نباید بیشتر از یک یا دوبار انجام دهید، چرا که ممکن است اصطکاک سطح بیش از اندازه افزایش پیدا کرده و نواختن با ساز را غیر ممکن کند.
۳- اگر آرشه شما نو است، بهتر است کلیفون را چندین بار روی آن اعمال کنید.
۴- بهتر است پیش از اعمال چند باره کلیفون روی آرشه، صدای آن را تست کرده و سپس در صورت نیاز، اصطکاک آرشه را افزایش دهید.
