در این مقاله قصد داریم به بررسی قابلیت فانتوم پاور در میکروفونهای کاندنسر پرداخته و علت فراگیری آن در صنعت موسیقی را بررسی کنیم. با ما همراه باشید.
برای آشنایی با فانتوم پاور، نخست باید نحوه عملکرد میکروفونهای Condenser را مورد بررسی قرار دهیم. به طور کلی، میکروفون کاندنسر یک خازن سایز متوسط است که با دقت درون بدنه میکروفون چیده شده است. جالب است بدانید که در کشور انگلیسی، به این سبک از میکروفون‌ها، میکروفون خازنی گفته میشود.
در ساختار این سبک از میکروفون، یک دیافراگم معمولا ساخته شده از طلا در جلوی یک صفحه فلزی ثابت قرار گرفته است و فضای مابین دیافراگم و صفحه توسط ماده دی الکتریک (معمولا هوا) پر شده است. این صفحه ثابت و دیافراگم از قسمت پایینی خود به هم متصل بوده و نقش الکترود‌های یک خازن را بازی می‌کنند. در هنگام ورود موج صوتی، این دیافراگم حساس به ارتعاش شروع به لرزش کرده و مقادیر ذخیره سازی انرژی در خازن تولید شده را تغییر می‌دهد و میکروفون با ترجمه این سیگنال به سیگنال صوتی، صدای محیط را ضبط می‌کند. بر طبق تعریف فیزیکی خازن‌ها، هر چه دو قطب خازن به یک‌دیگر نزدیک‌تر باشند، میزان ظرفیت آن‌ها افزایش پیدا می‌کند. حال تصور کنید که خازن درون میکروفون به کوچکترین ارتعاشات حساسیت بالایی از خود نشان داده و ظرفیت خازنی آن به دلیل جابجایی مداوم، همیشه در حال تغییر است.
البته یک مشکل اساسی در این بخش وجود دارد؛ سیگنال خروجی صدا دارای امپدانس بسیار زیادی بوده و شدت جریان تولید شده توسط خازن کوچکی همچون دیافراگم میکروفون، در حد بسیار ناچیزی است. در این موقعیت، برای دریافت صدا و اهدای قابلیت پخش به آن، از یک منبع تغذیه تقویت کننده خارجی استفاده میشود.
فانتوم پاور چیست؟
همان‌طور که پیشتر اشاره شد، سیگنال تولید شده توسط خازن میکروفون کاندنسر بسیار ضعیف بوده و برای پخش در هیچ دستگاهی مناسب نیست. برای حل این موضوع، نیاز به یک منبع تغذیه خارجی احساس میشود. تا پیش از ظهور قابلیت فانتوم پاور، برای تامین این میزان انرژی، از آداپتورهای بسیار حجیم و سنگین وزن در کنار میکروفونهای کاندنسر استفاده می‌شد که نه تنها قابلیت جابجایی میکروفون را به میزان قابل توجهی کاهش می‌داد ، بلکه در بعضی اوقات، سیگنال الکتریکی باعث ایجاد اعوجاج در صدای خروجی میکروفون می‌شد.
شرکت Neumann با ابداع سبکی جدید از میکروفون‌ها و تغییر نوع تغذیه میکروفونهای کاندنسر، میکروفونهای کاندنسر امروزی که همگی مجهز به قابلیت فانتوم پاور هستند را پایه گذاری کرد. در این متد، به جای استفاده از یک منبع تغذیه حجیم در کنار میکروفون، تمامی برق مورد نیاز برای تامین برق میکروفون از طریق یکی از پین‌های کابل XLR تامین میشود. معمولا این مدار انرژی خود را از پری‌امپ، کارت صدا یا دستگاه میکسر دریافت می‌کند و معمولا نیز ولتاژ آن بین ۴۷.۸ تا ۴۸.۳ ولت متغیر است.
چرا به این قابلیت فانتوم پاور گفته میشود؟
فانتوم در معنای لغوی به معنای شبح است و انتخاب این اسم برای این تکنولوژی، به سابقه میکروفونهای کاندنسر باز میگردد. در میکروفونهای کاندنسر قدیمی، همیشه یک منبع تغذیه بزرگ و حجیم در کنار میکروفون قرار داشت. اما با ظهور میکروفونهای تولیدی Neumann، دیگر خبری از این منبع تغذیه نبود و برق مورد نیاز میکروفون از طریق منبع تغذیه‌ای غیر قابل لمس و غیر قابل مشاهده تامین می‌شد. همین موضوع باعث انتخاب اسم فانتوم پاور برای این تکنولوژی شده است چرا که هیچکس نمی‌تواند نحوه تامین برق میکروفون را مشاهده کند!
چرا به فانتوم پاور نیاز دارم؟
انرژی مورد نیاز برای تقویت سیگنال تولید شده از میکروفون کاندنسر، باید از طریق یک منبع خارجی تامین شود. حال این منبع خارجی میتواند یک باتری پرقدرت بوده (مانند میکروفون Shure PG81) و یا یک منبع تغذیه خارجی !
اما مشکل اینجاست که استفاده از منبع تغذیه خارجی، جابجایی میکروفون را سخت می‌کند و استفاده از باتری، دردسر تعویض مداوم باتری در هنگام ضبط صدا را به همراه دارد. استفاده از فانتوم پاور و دریافت یک جریان یکسان و مستقیم از پری‌امپ، بهترین راهکار برای تامین برق مورد نیاز میکروفون کاندنسر است. بعضی از شرکت‌های تولید کننده تجهیزات صوتی اخیرا به دنبال راهی برای انتقال انرژی به صورت وایرلس هستند، اما تا ظهور و تکامل این تکنولوژی، احتمالا فاصله بسیار زیادی داریم.
چگونه از فانتوم پاور استفاده کنم؟
بر روی بدنه اکثر کارت صداهای استودیویی و یا میکسر ها، دکمه‌ای به نام +48 یا PW قرار گرفته است که میتواند قابلیت Phantom Power را فعال کند. دقت داشته باشید که شما نیاز به تنظیمات خاصی برای فعال کردن این قابلیت ندارید و صرفا باید دستگاه مبدا شما از این قابلیت پشتیبانی کند.
آیا از فانتوم پاور برای میکروفون داینامیک استفاده میشود؟
نه! چرا که نحوه عملکرد میکروفون داینامیک کاملا متفاوت است و بیشتر به اسپیکر‌ها شباهت دارد. در حقیقت این سبک از میکروفون‌ها فاقد مدار الکترونیکی اکتیو بوده و عملا نیازی به فانتوم پاور ندارد. همچنین ممکن است در بعضی از میکروفون‌ها، اتصال آن‌ها به منبع تغذیه فانتوم پاور باعث ایجاد صدمات جبران ناپذیر به میکروفون بشود.
البته دقت داشته باشید که اکثر میکروفونهای مدرن می‌توانند بدون هیچ مشکلی با این منبع برق کار کنند و از این بابت، نگرانی چندانی وجود ندارد و صرفا چند مدل خاص، دچار آسیب دیدگی در هنگام استفاده از این قابلیت می شوند.
نکته بسیار مهم : میکروفون های ربانی در برابر فانتوم پاور بسیار آسیب پذیرند و هرگونه تشدید الکتریسیته در سیم و مدار این میکروفون‌ها، منجر به نابودی آن‌ها خواهد شد.
سوالات متداول پیرامون سیستم تغذیه فانتوم پاور
- آیا میتوانم هر میکروفونی را به درگاه فانتوم پاور متصل کنم ؟
- خیر ! این قابلیت برای میکروفونهای کاندنسر و بعضی از تجهیزات بسیار خاص صدا ساخته شده است. در صورتی که این منبع تغذیه را به میکروفون ربانی متصل کنید، میکروفون شما صدمه خواهد دید. همچنین بسیاری از میکروفونهای داینامیک نیز نمیتوانند انرژی مورد نیاز خود را از منبع فانتوم پاور دریافت کنند و دچار مشکلات متعددی میشوند.
- آیا هیچ میکروفون داینامیکی را نباید به فانتوم پاور متصل کرد؟
- پاسخ به این سوال به مدل میکروفون شما باز میگردد. برای مثال، میکروفون داینامیک Shure SM7B برای دریافت میزان Gain مناسب، حتما به یک درگاه فانتوم پاور نیاز دارد. در نقطه مقابل، استفاده از فانتوم پاور روی میکروفون قدیمی Shure SM58، ممکن است به تجهیزات داخلی آن آسیب برساند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در این زمینه، بهتر است که دفترچه راهنمای میکروفون خود را مطالعه کرده و میزان ولتاژ ورودی مورد نیاز آن را بررسی کنید.
- چه نکته مهمی درباره روشن و خاموش کردن فانتوم پاور وجود دارد؟
- استفاده از فانتوم پاور به راحتی فشردن یک دکمه است و نیازی به انجام کار خاصی ندارد. البته توصیه میشود که پیش از اتصال میکروفن، فانتوم پاور را خاموش کرده و پس از اتصال، آن را روشن کنید. همین منوال نیز برای جداسازی میکروفن از بدنه کارت صدا نیز توصیه میشود.
- آیا فانتوم پاور میتواند دستگاههای دیگر را نیز تغذیه کند؟
- پاسخ به این سوال اندکی پیچیده و از حوصله مطلب خارج است. ولی به صورت کلی، بعضی از تجهیزات الکترونیک برای تغذیه مدارهای خود به ولتاژ بالای فانتوم پاور نیاز دارند.
- کارت صدای استودیویی من قدیمی است و درگاه فانتوم پاور درون آن تعبیه نشده است. چاره کار چیست؟
- در صورتی که کارت صدای استودیویی شما از فانتوم پاور پشتیبانی نمیکند، توصیه میشود که از یک منبع تغذیه اکسترنال برای میکروفن خود استفاده کنید. البته با توجه به فراگیری این قابلیت در تمامی کارت صداهای تولید شده در ۲۰ سال اخیر، همچنین توصیه میشود که به سرعت کارت صدای خود را با نمونه جدیدتر و مناسب تر جایگزین کنید.
- من یک DI باکس برای رفع نویز تهیه کردهام. آیا آن را به درگاه فانتوم پاور متصل کنم؟
- اکثر DI Box های موجود در بازار برای عملکرد درست، به درگاه فانتوم پاور نیاز دارند و احتمالا DI Box شما نیز از این دسته از محصولات است. حتما دقت داشته باشید که پیش از اتصال باکس به درگاه فانتوم پاور، بهتر است دفترچه راهنمای محصول را مطالعه کرده و از نیاز DI box به درگاه فانتوم پاور، مطمئن شوید.
