چگونه گیتار و سیم گیتار را تمیز کنیم ؟ [ راهنمای جامع تمیزکاری گیتار ]
تمیزکاری گیتار و مسائل مرتبط به آن، توسط هر نوازنده قابل انجام است و صرفا نیازمند دقت و ظرافت در حین تمیز کردن گیتار است. در این مقاله قصد داریم تا به مسائل مربوط به تمیزکاری گیتار بپردازیم. با ما همراه باشید.
پیش از شروع مقاله، لازم است به این نکته اشاره داشته باشیم که گیتار همانند دیگر تجهیزات استودیویی شما نیست. تمامی گیتارها از جنس چوب ساخته شدهاند که باعث میشود نگه داری از آن‌ها، نیاز به توجه ویژه‌ای داشته باشد. چوب به واسطه زنده بودن متریال خود و مستعد بودن در برابر پوسیدگی، نیاز به مراقب‌های بیشتری نسبت به دیگر تجهیزات استودیویی دارد.
همچنین سیمهای فلزی گیتار نیز به دلیل قرارگیری مداوم در معرض تعریق دستان نوازنده، نسبت به دیگر اجزای آن، آسیب پذیرتر است.
حال برای حل این دسته از مشکلات و افزایش عمر گیتار و سیم آن، پکیج‌های تمیز کننده و مراقبت کننده از گیتار به بازار عرضه شده است که میتواند عمر تجهیزات استودیویی را به میزان قابل توجهی افزایش دهد.
بررسی ابزارهای تمیز کاری گیتار
در مبحث تمیزکاری گیتار، شرکت‌های سازنده تجهیزات موسیقی، کیت‌ها و پکیج‌های مختلفی را به بازار عرضه کرده‌اند که در ادامه به بررسی پرکاربردترین نوع این ابزار خواهیم پرداخت.
دستمال میکروفایبر
در همه شرایط، بهتر است برای تمیز کردن گیتار خود از یک دستمال میکروفایبر استفاده کنید. دستمال میکروفایبر به دلیل استفاده از فیبرهای بسیار ریز( به قطر ۱ میکرومتر)، قابلیت جذب کنندگی و پوشش دهندگی بسیار بالایی داشته و میتواند تمامی گرد و غبار و چربی روی گیتار را به خود جذب کند. به منظور بالابردن قدرت پاک کنندگی این دستمال، بهتر است آن را به محلول تمیزکننده مناسب آغشته کنید.
همچنین دستمال میکروفایبر تا حد زیادی خاصیت ضد آلرژیک داشته و از بروز مشکلات پوستی یا واکنش‌های آلرژیک جلوگیری می‌کند.
محلول تمیز کننده
محلولهای تمیز کننده گیتار به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که هر کدام، کاربری مناسب خود را دارا بوده و برای شرایط خاصی طراحی شده است.
به طور کلی، محلولهای تمیز کننده گیتار برای استفاده روی بدنه چوبی و فرت‌برد آن طراحی شدهاند و ترکیبات شیمیایی آن، برای استفاده روی چوب بهینه سازی شده است. دقت داشته باشید که محلولهای پاک کننده خانگی، برای پاک کردن چربی و آلودگی از روی الیاف پارچه طراحی شدهاند و استفاده از آن‌ها روی بدنه گیتار، میتواند آسیب‌هایی جدی به فینیش و چوب آن وارد کند.
پالیش (Polish)
در کنار محلولهای تمیز کننده، شرکت‌های سازنده تجهیزات جانبی گیتار، نوع خاصی از محلول Polish را نیز به بازار عرضه کرده‌اند. این نوع خاص از محلول، در کنار دارا بودن قابلیت پاک کنندگی مناسب، یک لایه محافظ را روی بدنه گیتار ایجاد می‌کنند که میتواند تا مدت زیادی، از آن در برابر چربی و گرد و غبار محافظت کند.
محافظ سیم (String Conditioner)
محلول محافظ سیم، بر خلاف دیگر محلولهای مورد استفاده در گیتار، برای سیمهای فلزی بهینه سازی شده است و میتواند از آن‌ها در برابر زنگ زدگی و فرسایش مراقبت کند. این محلول لایه بسیار نازکی از محافظ را روی سیم گیتار اعمال کرده و از نفوذ چربی و رطوبت به آن جلوگیری می‌کند.
براق کننده (Gloss Polish)
در صورتی که قصد دارید در عین تمیز کردن گیتار خود، ظاهر درخشنده‌ای را به بدنه آن اعطا کنید، بهتر است از محلولهای براق کننده استفاده کنید. این محلولهای خاص، علاوه بر دارا بودن تمام قابلیت‌های محلولهای تمیز کننده، میتوانند یک روکش Gloss را به بدنه گیتار اضافه کرده و ظاهر جذاب‌تری را به آن ببخشند.
آموزش های تمیزکاری گیتار و نحوه استفاده از ابزارهای تمیزکاری گیتار
شرایط تمیزکاری گیتارهای مختلف با توجه به ساختار آن‌ها، متفاوت است و ممکن است متد‌های ذکر شده در این بخش، برای تمامی گیتارها صادق نباشد.
همچنین توصیه میشود که سیمهای قدیمی خود را در هنگام تمیزکاری گیتار، با مدلی جدید تعویض کنید. البته اگر سیمهای شما هنوز خاصیت اولیه خود را حفظ کرده‌اند، میتوانید از محلول محافظ سیم گیتار برای افزایش عمر آن استفاده کنید.
به منظور پاک کردن بدنه گیتار، بهتر است در ابتدا دستان خود را به خوبی شسته و سپس با استفاده از دستمال میکروفایبر، تمام بدنه گیتار را با محلول تمیز کننده پاک کنید. دقت داشته باشید که فشار بیش از اندازه به دستمال، میتواند به اجزای گیتار آسیب وارد کند.
بخش فرتبورد به دلیل قرارگیری در معرض رطوبت و چربی فراوان، نیاز به دقت و حوصله بیشتری برای تمیزکردن دارد. برای پاک کردن این بخش، باید سیمهای گیتار را از بدنه جدا کرده و سپس با استفاده از پالیش و یا محلول تمیزکننده فرتبورد، چربی و غبار را از روی سطح آن پاک کنید. دقت داشته باشید که پاک کردن فرتبورد ممکن است نسبت به بقیه اجزای گیتار، زمان بیشتری را طلب کرده و نیازمند استفاده چندباره از محلول تمیزکننده باشد. در صورتی که از چوب‌های تیره رنگ (رزوود، Pau Ferro و …) در بخش فرتبورد گیتار شما استفاده شده است، بهتر است از ترکیب محلول تمیز کننده و Polish برای پاک کردن آن استفاده کنید.
*نکته مهم : اگر گیتار شما به فینگربورد با فینیش Lacquered مجهز است، به هیچ وجه از محلولهای تمیزکننده روی آن استفاده نکنید و صرفا با استفاده از دستمال میکروفایبر مرطوب، آن را تمیز کنید.
نکته مهم ۲: اگر فینیش بدنه گیتار شما از جنس Satin یا Matte است، از محلولهای تمیز کننده برای آن استفاده نکنید و صرفا با استفاده از دستمال میکروفایبر مرطوب، سطوح آن را پاک کنید.
برای پاک کردن اجزای فلزی گیتار، مانند پیکاپهای در معرض دید، تیونر و سیستم ترمولو، بهتر است از محلول پاک کننده گیتار استفاده کنید. در صورتی که روی پیکاپ و سیستم بریج خود، ایراداتی همچون زنگ زدگی و خوردگی را مشاهده کردید، میتوانید با استفاده از پاک کننده فلز (اسپری هایی همانند WD-40)، به آرامی زنگ زدگی و خوردگی را از روی آن پاک کنید. دقت داشته باشید که پاک کننده فلزی با دیگر اجزای بدنه برخورد نکند و حتما از دستمالی جداگانه برای آن استفاده کنید.
نکته مهم : اگر تجهیزات فلزی گیتار از نوع Gold Hardware یا Black Matte hardware ساخته شده است، بهتر است از هیچ محلول پاک کننده برای آن استفاده نکنید و صرفا با استفاده از یک دستمال میکروفایبر مرطوب، آن را تمیز کنید.
همچنین برای خارج کردن گرد و غبار و خالی کردن بدنه گیتار آکوستیک، میتوانید آن را به سمت زمین برگردانده و تکان دهید. دقت داشته باشید که نوازندگان به هیچ وجه دستان خود را درون حفره صدای گیتار فرو نمی‌کنند و صرفا گردگیری ساده از گیتار آکوستیک برای حفظ کیفیت آن کافی است.
تمیزکاری گیتار پس از تعمیرات گیتار
پس از تعمیر قطعات داخلی گیتار، ممکن است جای ضایعات استفاده شده در حین تعمیر، روی بدنه گیتار باقی مانده باشد که تمیز کردن آن‌ها جزئی از موارد ضروری برای محافظت از گیتار به شمار میرود. تمیز کردن گیتار در این حالت، همانند تمامی موارد ذکر شده در بالا صورت می‌پذیرد و تفاوت خاصی بین متد‌های تمیز کردن گیتار وجود ندارد. فقط دقت داشته باشید که روغن از روی بدنه گیتار با استفاده از حلال روغن پاک میشود و استفاده از یک دستمال معمولی، تاثیر خاصی برای پاک کردن روغن از روی بدنه گیتار ندارد. همچنین گرد و غبار ممکن است در حین کشیده شدن روی بدنه گیتار، خط و خش‌هایی را روی آن ایجاد کند؛ به منظور حل این مشکل، بهتر است پیش از تمیز کردن گیتار با دستمال، با استفاده از سشوار یا هر دستگاه دمنده، تا حد ممکن گرد و غبار را از روی بدنه گیتار پاک کنید.
راه های بهبود صدای گیتار
تمیز کردن اجزای مختلف گیتار، در عین افزایش زیبایی و طراوت چوب آن، صدای گیتار را نیز تحت تاثیر قرار میدهد. پاک کردن دسته و بدنه گیتار آکوستیک و کلاسیک، کیفیت صدا و کوبندگی آن را افزایش میدهد و جابجایی دستان نوازنده روی فرتبورد را تسهیل می‌کند. همچنین پاک کردن تجهیزات الکتریکی گیتار الکتریک نیز میتواند نویز ناخواسته تولیدی آن را کاهش داده و از ایجاد فیدبک مدار جلوگیری کند.
علاوه بر تمامی موارد ذکر شده، پاک کردن گیتار عمر چوب آن را افزایش داده و ماندگاری ساز برای مدتی طولانی را تضمین می‌کند.
توصیه های تمیزکاری گیتار و بررسی راه های بهبود عملکرد گیتار
توصیه‌های ذکر شده در این بخش، صرفا جنبه توصیه عمومی داشته و ممکن است در بعضی از شرایط خاص، مواردی از این بخش قابل اجرا نباشد.
- بهتر است همیشه از دستمال میکروفایبر استفاده کنید. بافت دستمال‌های معمولی می تواند در شیارهای روی بدنه گیتار گیر کرده و رنگ آن را از روی بدنه جدا کند.
- بهتر است همیشه از محلول‌ها و اسپری‌های مخصوص تمیزکاری گیتار استفاده کنید و استفاده از محلولهای شوینده خانگی برای تمیزکاری گیتار، توصیه نمیشود.
- بهتر است تجهیزات الکترونیکی گیتار را در هنگام تمیز کردن، از بدنه آن جدا کنید؛ چرا که محلولهای تمیز کننده فلزات و قطعات الکترونیکی، ممکن است به بدنه و فینیش گیتار شما آسیب‌های جبران ناپذیری را وارد کند.
- بهتر است برای کاهش نیاز به تمیزکاری گیتار، دستان خود را پیش از کارکردن با گیتار به خوبی بشویید و از دست زدن به اجسام چرب در حین نوازندگی خودداری کنید.
- گرد و غبار بلای جان هر قطعه الکترونیکی است! بهتر است گیتار خود را در کیس مناسب نگه داری کرده و آن را از محیط‌های پر گرد و غبار خارج کنید. همچنین بادگیری دورهای برای تمیز کردن گرد و غبار نشسته روی گیتار،به افزایش عمر آن کمک شایانی می‌کند.
- دقت داشته باشید که به هیچ وجه دست خود را در درون گیتار آکوستیک و کلاسیک فرو نکنید. برای پاک کردن درون بدنه گیتارهای کلاسیک و آکوستیک، بهتر است آن ها را به سمت زمین برگردانده و تکان دهید و یا از دستگاه‌های دمنده هوا برای پاک کردن و خالی کردن بدنه گیتار استفاده کنید.
- سیم گیتار مستعد آسیب در طول زمان است. در صورتی که به محلولهای محافظ از سیم گیتار دسترسی دارید، میتوانید با یک دستمال میکروفایبر نرم، یک لایه از محافظ را روی سیم گیتار اعمال کرده و طول عمر آن را افزایش دهید.
- اتصالات و پیچ‌های گیتار میتوانند مستعد جذب چربی و کثیفی باشند. بهتر است هر از چندگاهی درگاه پیچ‌ها و اتصالات گیتار را با محلول تمیز کننده و دستمال میکروفایبر تمیز کنید.
- لباس‌های شما در حین نواختن گیتار مهم است. بهتر است در هنگام نواختن گیتار، پیراهن تمیزی را به تن داشته باشید چرا که در حین نوازندگی، گیتار به صورت مداوم با قسمت جلویی بدن شما در تماس است! همچنین بهتر است لباس شما در حین استفاده از گیتار، دکمه یا زیپ نداشته باشد چرا که برخورد گیتار با این بخشهای لباس، ممکن است به فینیش آن آسیب‌هایی جدی را وارد کند.
- اگر از گیتار برای مدتی طولانی استفاده نمی‌کنید، بهتر است کوک سیمهای آن را شل کرده و آن را در درون کیس یا جعبه‌ای مخصوص قرار دهید. قرارگیری گیتار در فضای باز، آن را در معرض گرد و غبار قرار میدهد.
- گیتار را از نور مستقیم خورشید به دور نگه دارید. نور مستقیم خورشید میتواند به آسانی رنگ گیتار را تغییر داده و فینیش آن را تخریب کند.
- اگر بدنه گیتار شما بر اثر ضربه ترک برداشته است، بهتر است هر چه سریعتر آن را به تعمیرگاه برسانید تا ترک چوب ترمیم شده و جلوی آسیب بیشتر به بدنه گرفته شود.
چگونه از کیفیت محصول خود مطمئن باشیم
تمامی تجهیزات جانبی فروشگاه تنزو موزیک، با تضمین اصالت محصول در اختیار نوازندگان قرار گرفته‌اند. اصالت و کیفیت تمامی محصولات فروخته شده در فروشگاه تنزو موزیک، توسط مجموعه تضمین شده و تمامی مسائل و خدمات پس از فروش آن‌ها، توسط بخش فروشگاهی مجموعه تنزو موزیک انجام میشود.
سوالات متداول پیرامون تمیزکاری گیتار
- آیا شرایط آب و هوایی در عمر گیتار من تاثیر دارد؟
-
- بله ! بدنه گیتار از جنس بافت زنده چوب ساخته شده است و چوب در برابر تغییرات آب و هوایی، از خود واکنش نشان میدهد. در صورتی که شرایط آب و هوایی نگه داری گیتار مدام در حال تغییر است، عمر گیتار بسیار کوتاهتر از حالت عادی خواهد بود. در این حالت بهتر است از پالیش و محلولهای نگهدارنده، به طور مداوم استفاده شود.
- هرچند وقت یک بار باید گیتار خود را تمیز کنم؟
-
- تمیزکردن همه اجزای گیتار میتواند در فواصل طولانی انجام شود و نیازی به انجام هفتگی آن نیست. البته بهتر است پس از نوازندگی با گیتار، فرتبورد آن را با دستمال میکروفایبر مرطوب تمیز کنید تا نیاز به استفاده مداوم از مواد پاک کننده و پالیش کاهش پیدا کند. همچنین در هنگام عدم استفاده از گیتار، بهتر است آن را درون کیس نگه داری کنید تا میزان نفوذ گرد و غبار به آن کاهش پیدا کند.
- توصیه خاصی برای دسته گیتار ساخته شده از جنس میپل وجود دارد؟
-
- در صورتی که دسته گیتار شما از جنس Maple ساخته شده است، نیازی به استفاده از Lemon oil و یا دیگر محلولهای تمیز کننده روی آن نخواهید داشت و صرفا با استفاده از یک دستمال میکروفایبر مرطوب، میتوانید دسته گیتار را تمیز کنید. در مورد چوب میپل، استفاده از محلول تمیز کننده ممکن است به فینیش یا ساختار آن آسیب وارد کند.
- توصیه خاصی برای فینیشهای Satin و Matte وجود دارد؟
-
- در پاک کردن گیتارهایی با فینیش Satin و Matte، به هیچ وجه از محلولهای تمیز کننده استفاده نکنید. قدرت پاک کنندگی بالای این محلول ها میتواند به فینیش گیتار آسیب وارد کرده و حالت مات آن را از بین ببرد. دقت داشته باشید که فینیش Satin و Matte به دلیل ساختار خود، به مرور زمان خاصیت خود را از دست میدهد و تنها راه کاهش سرعت این موضوع، پاک کردن گیتار به صورت دورهای و پس از جلسات تمرینی است.
- آیا محدودیتی در استفاده از String Cleaner وجود دارد؟
-
- خیر. نوازندگان میتوانند از پاک کننده سیم برای پاک کردن سیمهای گیتار اکوستیک، کلاسیک، الکتریک ، بیس و … استفاده کنند.
- من یک پاک کننده ویالن را قبلا تهیه کردهام. آیا استفاده از آن برای گیتار توصیه میشود؟
-
- به طور کلی خیر! تنها در صورتی استفاده از آن برای گیتار توصیه میشود که روی جعبه محصول، قابلیت پاک کنندگی گیتار درج شده باشد.
- زمان ماندگاری محلولهای پالیش و محافظت کننده چقدر است؟
-
- به طور معمول، زمان ماندگاری محلولهای پاک کننده به میزان استفاده نوازنده از ساز بستگی دارد و این عدد میتواند با توجه به نوع کاربری و نحوه نوازندگی، شرایط آب و هوایی محل زندگی، میزان رطوبت استودیو و … تغییر کند؛ به طور کلی، بهتر است هر ۲ ماه یکبار با استفاده از محلولهای نگه دارنده و تمیز کننده، گیتار خود را تمیز کنید.
- آیا استفاده از الکل برای پاک کردن سیم و فرتبورد را توصیه میکنید؟
-
- مطلقا خیر! الکل حلال بسیار مناسبی برای چربی است و میتواند تمام غبار و چربی روی گیتار را به سرعت پاک کند ! اما این موضوع در مورد فینیش گیتار و دسته آن نیز صادق است و الکل میتواند به سرعت به این بخشهای گیتار آسیب برساند. در صورتی که سیم گیتار را از بدنه آن جدا کردهاید، استفاده از الکل برای پاک کردن سیم بلامانع است؛ اما استفاده از آن روی بدنه گیتار، باعث ایجاد صدمات زیادی به آن میشود.
- آیا میتوانم از اسپری WD-40 برای پاک کردن سیم گیتار استفاده کنم؟
-
- خیر! درست است که اسپری WD-40 گزینهای ایده آل برای پاک کردن تجهیزات فلزی به شمار میرود، اما این اسپری میتواند در کسری از ثانیه فینیش و روکش گیتار شما را از بین ببرد. به همین خاطر، استفاده از آن روی سیمهای گیتار، حتی سیمهای گیتاری که از بدنه جدا شدهاند، توصیه نمیشود. دقت داشته باشید که میتوان بریج و پیکاپهای زنگ زده را با استفاده از این اسپری تمیز کرد؛ اما به شرطی که در حین روند تمیز کاری، اجزای فلزی از بدنه دستگاه خارج شده باشند یا دستمال تمیز کننده هیچ تماسی با بدنه گیتار نداشته باشد.
- آیا جوشاندن سیم گیتار در آب، باعث افزایش عمر آن میشود؟
-
- بله ولی این عمل به هیچ وجه توصیه نمیشود! سیم گیتاری که برای عملکرد درست، باید در دیگ آب جوشانده شود، سیم گیتار قابل اعتمادی نیست و بهتر است به فکر تعویض آن باشید.
- آیا روش های تمیزکاری گیتار دیگری به جز مسائل اشاره شده در این لیست وجود دارد؟
- هر روشی که در عین تمیز کردن سطوح گیتار، به بدنه یا قطعات آن آسیبی نرساند، مورد قبول است.
