در دنیای پیانوی کلاسیک، کلاویه‌های آن از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند. در این مقاله قصد داریم به سوال «کلاویه چیست» پاسخ داده و انواع آن را شرح دهیم. با تنزو موزیک همراه باشید.
پاسخ به سوال کلاویه چیست بسیار راحت بوده و از چندان پیچیدگی خاصی برخوردار نیست، اما شناختن پیانو و کلاویه‌های آن و قدرت تشخیص کیفیت ساخت پیانو از روی کلاویه، موضوعی است که این مقاله به آن اشاره خواهد داشت.
کلاویه پیانو چیست؟
کلاویه، به کلیدهای سیاه و سفید پیانو گفته می‌شود که نوازنده با فشردن آن‌ها، مکانیزم چکش پیانو را به حرکت درآورده و نت خاصی را تولید می‌کند. یکی از خاصیت‌های کلاویه و یکی از بخش های جواب سوال کلاویه چیست، به تحمل فشار آن باز می‌گردد. در حقیقت کلاویه‌های پیانو در برابر فشار بسیار حساس بوده و هرچه فشار وارد شده به آن‌ها بیشتر باشد، نت صدای تولیدی آن‌ها متفاوت تر است. به همین خاطر است که نوازندگان پیانو حتی پانصد سال بعد از ساخت اولین نسخه، هنوز‌هم توانایی ساخت قطعات موسیقی منحصربه فردی را دارند چرا که هر کلاویه علاوه بر نت اصلی خود، قابلیت ارائه شدت صدای مختلفی در همان نت را نیز داراست.
کیبورد و پیانو
همان‌طور که پیشتر به آن اشاره شد، هر کلید پیانو مسئول به حرکت درآوردن یک چکش مجزاست و همین امر، باعث افزایش میزان فشار مورد نیاز برای به حرکت درآوردن کلاویه می‌شود. به همین خاطر، کلیدهای پیانوی آکوستیک به اصطلاح سنگین هستند. حال در پیانو و کیبورد دیجیتال، نیازی به استفاده از کلیدهای سنگین نیست چرا که این کلید‌ها به یک سنسور متصل شده‌اند و هیچ قطعه فیزیکی در پشت آن‌ها در حال حرکت نیست. حال برای این که حس و حال پیانو و دقت کلاویه در دریافت فشار تغییری نکند، سازندگان پیانوهای دیجیتال انواع مختلفی از کلاویه را برای این سبک از پیانو تعبیه کرده‌اند که حس و حالی شبیه به پیانو را به کاربر منتقل می‌کند و کلیدهای آن به صورت عمدی سنگین شده اند.
انواع کلاویه پیانو
همان‌طور که در بخش پیش به آن اشاره شد، پیانوهای مدرن و کلاویه‌های آن برای ایجاد حس و حالی مشابه پیانو و افزایش دقت نوازندگی ، سنگین شده‌اند. حال این سنگینی به سه بخش تقسیم می‌شود که هرکدام کاربردهای منحصر به خود را دارند.
کلاویه های سبک
این دسته از کلاویه‌ها در سازهای الکترونیکی خانگی یا بادی مورد استفاده افراد غیر مجرب استفاده می‌شوند و راحتی کاربر در فشردن کلید‌ها، بر دقت و شفافیت صدا ارجحیت دارد. برای مثال، اگر برای کودک خود پیانوی دیجیتال را تهیه کرده باشید، بدون شک کلاویه‌های آن از نوع سبک خواهد بود، چرا که دستان کودک پس از نواختن چند دقیقه‌ای کلاویه‌های سنگین خسته می‌شود.
همچنین میدی کیبورد‌ها و کنترلر‌های افراد مبتدی نیز از کلاویه‌های سبک برخوردار بوده و صرفا عادت کردن دستان نوازنده به نواختن پیانو در این سبک از میدی کنترلرها اهمیت دارد.
کلاویه‌های نیمه سنگین
بسیاری از پیانوهای دیجیتال و میدی کنترلر‌های حرفه‌ای و نیمه‌حرفه‌ای موجود در سطح بازار، از کلاویه‌های نیمه سنگین استفاده می‌کنند. در این سبک از کلاویه‌ها، معمولا یک فنر یا موتور برای افزایش مقاومت کلید‌ها در برابر فشار استفاده می‌شود و معمولا سنسوری در پشت این موتور قرار دارد که فشار وارد شده بر ثانیه را بررسی کرده و بر اساس آن، شدت نت صدا را تنظیم می‌کند. در حقیقت در این سبک از میدی کنترلرها، شاهد استفاده از مکانیزمی مشابه با پیانوهای آکوستیک هستیم و تنها تفاوت آن‌ها، به میزان سنگینی کلاویه باز می گردد.
کلاویه‌های سنگین شده به همراه اکشن
کلاویه چیست و اکشن آن چه کاربردی دارد؟ این سوالی است که در ابتدای مقاله به آن پاسخ دادیم و تنها در این مدل از پیانوی دیجیتال با آن روبرو شده‌ایم. این سبک از کلاویه، از مکانیزم چکش بهره می‌برد و حرکت کلیدهای آن، شباهت بسیار زیادی به پیانوهای اکوستیک دارد. در اکشن کلاویه، چکش بسیار کوچکی که در پشت کلید تعبیه شده است، نه تنها ضربات را مستقیما از کلید دریافت می‌کند و آن را به سنسور انتقال می‌دهد، بلکه Kick Back و ضربه بازگشت آن چکش نیز توسط کاربر حس می‌شود. معمولا از کلاویه‌های سنگین شده به همراه اکشن در محصولات بالارده بازار استفاده می‌شود و نمونه این مکانیزم حتی در محصولات میان‌رده نیز به کار نمی‌رود.
رنگ کلاویه چه کاربردی دارد؟
رنگ‌های کلاویه‌های پیانو نمایانگر نت‌ها و نیم‌پرده‌های آن هستند. در یک پیانو، نت‌های دو ر می فا سو لا سی از سمت راست و با نت C آغاز می‌شوند. حال اگر یک پرده به سمت چپ حرکت کنیم، کلید سفید بعدی نت دی خواهد بود و اگر نیم پرده به سمت چپ حرکت کنیم، نت سی شارپ توسط کلید مشکی رنگ نواخته می‌شود.
برای راحتی درک این مطلب، می‌توانید نت‌های پیانو را با برچسبی روی کلیدهای آن بچسبانید. به هر حال توجه داشته باشید که فاصله هر کلید سفید با کلید سفید دیگر، یک پرده و فاصله هر کلید سفید و سیاه ، نیم پرده است.
معمولا افراد مبتدی برای یادگیری کلیدهای پیانو و نت‌های آن، از همچین برچسبی استفاده می‌کنند.
انواع کلاویه های سیاه
کلید فلت (Flat)
کلید های فلت در واقع همان کلیدهای سیاهی هستند که در سمت چپ کلیدهای سفید قرار می‌گیرند. از دکمه C ، یک اکتاو پایین‌تر شامل کلیدهای Bb, Ab, Gb, Eb و Db است.
کلید شارپ (Sharps)
کلید های شارپ در واقع به کلید های سیاهی گفته می‌شود که بعد از کلیدهای سفید قرار می‌گیرند. از نت دوم پیانو Middle C، یک اکتاو بالاتر، به ترتیب از چپ کلیدهای #C#, D#, F#, G و #A قرار دارند.
عوامل تاثیر گذار در قیمت کلاویه پیانو
کلاویه پیانو، با توجه به مکانیزم به کار رفته در آن، می‌تواند در قیمت نهایی پیانو تاثیر گذار بوده و آن را افزایش یا کاهش دهد. در صورتی که در کیبورد یا میدی کنترلر شما از اکشن استفاده شده باشد یا کلیدهای پیانو از جنس چوب واقعی تهیه شده باشند، باعث افزایش قیمت پیانوی شما خواهد شد. همچنین سیستم‌های مختلف اکشن نیز پیچیدگی‌های خاص خود را داشته و همگی در قیمت پیانو تاثیر گذارند.
